غزل شمارهٔ ۶۵۵
هر که بد زیست عاقبت بد مُرد
نیک و بد هر چه کرد با خود برد
صاف درمان کجا خورد بی درد
دردمندی سزد که نوشد درد
هرچه خود رشته ای همان پوشی
خواه صوفش بباف خواهی برد
داشت غیبی ز فاسقی عیبی
لاجرم فسق کرد و فاسق مرد
نان شیراز خورد و شُکر نگفت
زین سبب در میان آب فسرد
همه با اصل خویش وا گردند
خواه لر می شمار خواهی کرد
زندهٔ جاودان بود بی شک
هر که او جان به یاد حق بسپرد
در همه حال با خدا باشد
آنکه خود را از این و آن نشمرد
همچو سید مدام سرمست است
از می او کسی که جامی خورد
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
هر که بد زیست عاقبت بد مُرد
نیک و بد هر چه کرد با خود برد
هوش مصنوعی: هر کسی که در زندگیاش به طرز نادرستی رفتار کند، در نهایت هم پایان خوبی نخواهد داشت و در نهایت، اعمال خوب یا بدش را حتی به خود میبرد.
صاف درمان کجا خورد بی درد
دردمندی سزد که نوشد درد
هوش مصنوعی: فردی که دردی ندارد، نمیتواند طعم شفا را بچشد. تنها کسی که دردی دارد، میتواند احساس آرامش و درمان را درک کند.
هرچه خود رشته ای همان پوشی
خواه صوفش بباف خواهی برد
هوش مصنوعی: هر چیزی که خودت را روی آن بنا کردهای، همان را هم باید به دوش بکشی. خواهی آن را با زهد و پارسایی بیافری و خواهی با بار مسئولیت و زحمت.
داشت غیبی ز فاسقی عیبی
لاجرم فسق کرد و فاسق مرد
هوش مصنوعی: در این بیت به این اشاره میشود که فردی، از روی اطلاعی که از عیبی در شخصی فاسق داشت، خود به فساد و گناه کشیده میشود و در نتیجه به همان حالتی که او را معیوب کرده بود، دچار میشود. در واقع، آگاهی از ناپسندیهای دیگران میتواند فرد را به سمت اعمال ناپسند هدایت کند.
نان شیراز خورد و شُکر نگفت
زین سبب در میان آب فسرد
هوش مصنوعی: نان شیراز را خورد و از نعمت آن سپاسگزاری نکرد، به همین دلیل در آب غرق شد.
همه با اصل خویش وا گردند
خواه لر می شمار خواهی کرد
هوش مصنوعی: هر کس به طبیعت و شایستگیهای خود بر خواهد گشت، چه از قوم لر باشد چه از هر قوم دیگری.
زندهٔ جاودان بود بی شک
هر که او جان به یاد حق بسپرد
هوش مصنوعی: هر کس که جان خود را به یاد خدا ببخشد، بدون شک زنده و جاودان خواهد بود.
در همه حال با خدا باشد
آنکه خود را از این و آن نشمرد
هوش مصنوعی: هر کسی که خود را از دیگران مستقل بداند و در هر شرایطی به خداوند توجه داشته باشد، باید همیشه در کنار او باشد.
همچو سید مدام سرمست است
از می او کسی که جامی خورد
هوش مصنوعی: کسی که از جام می بنوشد، مانند سید همیشه سرمست و شاداب است.

شاه نعمتالله ولی