گنجور

غزل شمارهٔ ۴۳۳

عقل مشوش دماغ از سر ما رفت رفت
عشق درآمد ز در عقل ز جا رفت رفت
نقش خیالی نگاشت هیچ حقیقت نداشت
بود هوا در سرش هم به هوا رفت رفت
عمر به باد هوا داد در این گفتگو
میل صوابی نکرد راه خطا رفت رفت
عاشق مستی رسید عربده آغاز کرد
عاقل مخمور از آن از بر ما رفت رفت
هرکه به دریا فتاد نام و نشانش مجو
بشنو و دیگر مگو خواجه چرا رفت رفت
جام حبابی پر آب گر شکند صورتش
معنی او آب بود آب کجا رفت رفت
سید هر دو سرا آمده بود از خدا
باز به حکم خدا نزد خدا رفت رفت

اطلاعات

وزن: مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

عقل مشوش دماغ از سر ما رفت رفت
عشق درآمد ز در عقل ز جا رفت رفت
هوش مصنوعی: عقل ما به هم ریخته و ناپدید شد و عشق وارد زندگی‌مان شد و عقل دیگر جایی در ذهن ما ندارد.
نقش خیالی نگاشت هیچ حقیقت نداشت
بود هوا در سرش هم به هوا رفت رفت
هوش مصنوعی: این بیت به مفهوم این است که خیال و تصورات در ذهن فرد، هیچ واقعیتی ندارند و همه‌چیز به همان اندازه که در سرش بوده، به زودی از بین می‌رود. در حقیقت، افکار او مانند هوایی که به سرعت می‌گذرد، پایدار نیستند و به همین سادگی از دست می‌روند.
عمر به باد هوا داد در این گفتگو
میل صوابی نکرد راه خطا رفت رفت
هوش مصنوعی: در اینجا شاعر به بیان این می‌پردازد که زندگی‌اش را به خاطر گفتگوهای بی‌فایده و بیهوده از دست داده و هیچ تمایلی به انجام کارهای نیک و صحیح نداشته است. او به اشتباهات خود پی برده و احساس ندامت می‌کند که راهی نادرست را در زندگی انتخاب کرده است.
عاشق مستی رسید عربده آغاز کرد
عاقل مخمور از آن از بر ما رفت رفت
هوش مصنوعی: عاشق شاد و بی‌خیال شد و شروع به سر و صدا کرد، اما فرد عاقل تحت تاثیر قرار نگرفت و از کنار ما دور شد.
هرکه به دریا فتاد نام و نشانش مجو
بشنو و دیگر مگو خواجه چرا رفت رفت
هوش مصنوعی: هر کسی که به دریا بیفتد، انتظار نداشته باش که نام و نشانی از او پیدا کنی. فقط گوش کن و دیگر نپرس که چرا او رفت و رفت.
جام حبابی پر آب گر شکند صورتش
معنی او آب بود آب کجا رفت رفت
هوش مصنوعی: اگر جامی پر از آب حبابی بشکند و شکستگی‌اش را ببینیم، در واقع معنای آن فقط آب است. حالا اینکه آب کجا رفته و چه سرنوشتی پیدا کرده، خود سوال دیگری است.
سید هر دو سرا آمده بود از خدا
باز به حکم خدا نزد خدا رفت رفت
هوش مصنوعی: سید از سوی خدا به این دنیا آمده بود و پس از خاتمه زندگی‌اش، طبق اراده الهی دوباره نزد خدا بازگشت.