گنجور

غزل شمارهٔ ۳

عارفی کو بُود ز آل عبا
خواه گو خرقه پوش و خواه قبا
جان معنی طلب نه صورت تن
تن بی جان چه می کند دانا
باده می نوش و جام را می بین
تا تن و جان تو بود زیبا
گرچه حق ظاهر است کی بیند
دیدهٔ دردمند نابینا
احمق است آنکه ما و حق گوید
مرد عاشق نگوید این حاشا
یک وجود است و صد هزار صفت
به وجود است این دوئی یکتا
می وحدت ز جام کثرت نوش
نیک دریاب این سخن جانا
ما و کعبه حکایتی است غریب
رند سرمست و جنت المأوا
بر در دیر تکیه گاه من است
گر مرا طالبی بیا آنجا
قطره و بحر و موج و جو آبند
هر چه خواهی بجو ولی از ما
نعمت الله را به دست آور
با خدا باش با خدا خدا

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

عارفی کو بُود ز آل عبا
خواه گو خرقه پوش و خواه قبا
هوش مصنوعی: هر عارفی که از نسل پیامبر (ص) باشد، چه آن را به لباس خرقه (لباس عارفانه) بر تن کند و چه به قبا (لباس رسمی) بپوشد، او در مقام معنوی خود معتبر است.
جان معنی طلب نه صورت تن
تن بی جان چه می کند دانا
هوش مصنوعی: جان به دنبال معناست و نه تنها ظاهر بدن. انسانی که بی‌روح است، چه کاری می‌تواند انجام دهد؟
باده می نوش و جام را می بین
تا تن و جان تو بود زیبا
هوش مصنوعی: کیف کنید و از نوشیدن شراب لذت ببرید و به زیبایی خودتان توجه کنید تا زمانی که بدن و روح شما سرزنده و زیبا باشد.
گرچه حق ظاهر است کی بیند
دیدهٔ دردمند نابینا
هوش مصنوعی: هرچند حقیقت روشن و بارز است، اما کسی که درد و رنج دارد و نابینا است، نمی‌تواند آن را ببیند.
احمق است آنکه ما و حق گوید
مرد عاشق نگوید این حاشا
هوش مصنوعی: احمق کسی است که ما را حقیر بداند، زیرا انسان عاشق هرگز نمی‌گوید که این طور نیست.
یک وجود است و صد هزار صفت
به وجود است این دوئی یکتا
هوش مصنوعی: وجود یکی است و صفات زیادی به آن نسبت داده می‌شود. این دوگانگی در واقع یک یگانگی است.
می وحدت ز جام کثرت نوش
نیک دریاب این سخن جانا
هوش مصنوعی: از شراب وحدت که از ظرف کثرت به دست می‌آید، به‌خوبی بهره ببر و این سخن را به‌خوبی درک کن، ای دوست.
ما و کعبه حکایتی است غریب
رند سرمست و جنت المأوا
هوش مصنوعی: ما و کعبه داستان عجیبی داریم؛ من فردی آزاد و سرمست هستم و کعبه جایگاه بهشتی و آرامش است.
بر در دیر تکیه گاه من است
گر مرا طالبی بیا آنجا
هوش مصنوعی: در جلوی معبد، جایی برای استراحت من وجود دارد؛ اگر کسی مرا بخواهد، می‌تواند به آنجا بیاید.
قطره و بحر و موج و جو آبند
هر چه خواهی بجو ولی از ما
هوش مصنوعی: همه چیز در جهان مانند قطره و دریا و موج و جو از آب تشکیل شده‌اند. هر چیزی که بخواهی دنبال کن، اما به ما توجه نکن.
نعمت الله را به دست آور
با خدا باش با خدا خدا
هوش مصنوعی: برای به دست آوردن نعمت‌های الهی، همواره با خداوند در ارتباط باش و او را فراموش نکن.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۳ به خوانش سید جابر موسوی صالحی