قصیدهٔ شمارهٔ ۱۸
حی و قیوم و قدیم لم یزل
هر کسی را داده چیزی از ازل
مالک ملک است و ما مملوک او
ملک او باشد همیشه بی خلل
با جلالش عقل عاقل بی محال
با کمالش علم عالم در وحل
کل شیئی هالک الا وجهه
خوش بخوان نص کلام لم یزل
چیست عالم با وجود حضرتش
سایه و خورشید باشد فی المثل
مشکل حال است و حل مشکلات
حل این مشکل نوشتم خوش بحل
عقل اول علت اولی بود
خالق او حضرت او بی علل
نور او بیند به نور روی او
دیدهٔ روشن که باشد بی سبل
ایکه می پرسی محل او کجاست
از عطای او محل دارد محل
هرکه جان داد و هوای او ستد
نزد ابد الان بود نعم البدل
قابلیت بنده را از فیض اوست
شد قبول حضرت او زان قبل
از مفصل یافتم سر قدر
خوانم از لوح قضا شر جمل
دولت جاوید از او در بندگیست
این چنین فرموده اند اهل دول
هر که حق را ماند و باطل را گرفت
همچو انعامی بود بل هُم اضَل
نعمت الله زنده جاوید شد
از عطای او و فارغ از اجل
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
حی و قیوم و قدیم لم یزل
هر کسی را داده چیزی از ازل
هوش مصنوعی: خداوند زنده و مستقل و همیشه موجود، به هر کس از ابتدا چیزی عطا کرده است.
مالک ملک است و ما مملوک او
ملک او باشد همیشه بی خلل
هوش مصنوعی: مالک صاحب زمین و ثروت است و ما خدمتگزاران او به شمار میآییم؛ ملک او همیشه بدون هیچ مشکلی پابرجا خواهد بود.
با جلالش عقل عاقل بی محال
با کمالش علم عالم در وحل
هوش مصنوعی: با شکوه او، عقل انسان به طور قطع نمیتواند کامل باشد و با عظمت او، دانش عالم در کمال درهم ریختگی است.
کل شیئی هالک الا وجهه
خوش بخوان نص کلام لم یزل
هوش مصنوعی: هر چیزی نابود میشود، مگر وجه او. خوب است آیات جاویدان خداوند را بخوانی.
چیست عالم با وجود حضرتش
سایه و خورشید باشد فی المثل
هوش مصنوعی: عالم در حضور او مانند سایه و خورشید است؛ یعنی وجود او چنان عظیم و پرنور است که همه چیز در مقایسه با او کم اهمیت و بیاهمیت به نظر میرسد.
مشکل حال است و حل مشکلات
حل این مشکل نوشتم خوش بحل
هوش مصنوعی: وضعیت فعلی سخت است و برای حل مشکلات، نخستین گام این است که به نوشتن راه حلها بپردازم، زیرا خوشی در خود حل مشکلات نهفته است.
عقل اول علت اولی بود
خالق او حضرت او بی علل
هوش مصنوعی: عقل نخستین، نخستین علت است و خالق او، حضرت اوست که بدون هیچ علتی وجود دارد.
نور او بیند به نور روی او
دیدهٔ روشن که باشد بی سبل
هوش مصنوعی: کسی که چهرهی روشن او را ببیند، به نور او روشنی مییابد. بدون راهنما نمیتوان به این نور دست یافت.
ایکه می پرسی محل او کجاست
از عطای او محل دارد محل
هوش مصنوعی: اگر میپرسی جایی که او قرار دارد کجاست، باید بگویم که او در بخششهای خود جایگاهی دارد.
هرکه جان داد و هوای او ستد
نزد ابد الان بود نعم البدل
هوش مصنوعی: هر کسی که جان خود را فدای عشق او کند، در حقیقت، به همیشه در کنار او خواهد بود و این بهترین پاداش است.
قابلیت بنده را از فیض اوست
شد قبول حضرت او زان قبل
هوش مصنوعی: نعمتها و قابلیتهای من تنها از فضل و رحمت خداوند به دست آمده است و اوست که مرا مورد پذیرش قرار داده است.
از مفصل یافتم سر قدر
خوانم از لوح قضا شر جمل
هوش مصنوعی: از اهمیت و بزرگی شخصی باخبر شدم و از مقدرات زندگیام خواستم که مشکلات و سختیها را از من دور کند.
دولت جاوید از او در بندگیست
این چنین فرموده اند اهل دول
هوش مصنوعی: خوشبختی و سعادت ابدی در گرو بندگی و خدمت به اوست؛ این را اهل خرد و ثروت گفتهاند.
هر که حق را ماند و باطل را گرفت
همچو انعامی بود بل هُم اضَل
هوش مصنوعی: هر کسی که به حقیقت پایبند بماند و سراغ دروغ و باطل برود، مانند حیوانات است و حتی کمتر از آن.
نعمت الله زنده جاوید شد
از عطای او و فارغ از اجل
هوش مصنوعی: بارش نعمتهای الهی، زندگی جاوید و پایدار را به ارمغان آورد که از محدودیت مرگ آزاد است.