گنجور

شمارهٔ ۶۹

ای بدنیا مشتغل از کار دین غافل مباش
یک نفس از ذکر رب العالمین غافل مباش
هر دم اندر حضرت دیان ز بی دینی تو
صد شکایت می کند دنیا چو دین غافل مباش
تا چو کودک در شکم آسوده دارد مر ترا
رو بنه بر خاک و بر پشت زمین غافل مباش
بر سر خوانی که حلوا جمله زهرآلود شد
نیش دارد همچو زنبور انگبین غافل مباش
گرچه در صحرای دنیا دانهٔ نعمت بسی است
همچو مرغ از دام او ای دانه چین غافل مباش
ور چو یوسف همچو مادر بر تو می لرزد پدر
از برادر خصم داری در کمین غافل مباش
خلق پیش از تو بسی رفتند و بودندی چو من
مرگ داری در قفا ای پیش بین غافل مباش
دشمن تو نفس تست ای دوست از خود کن حذر
همنشین تست خصم از همنشین غافل مباش
تو ید بیضا نداری چون کلیم و بحر سحر
دست تو ثعبان شد اندر آستین غافل مباش
عاشقان پیوسته حاضر تو همیشه غافلی
گر دلت جان دارد از جان آفرین غافل مباش
تو سلیمانی و دین چون خاتم و دیوست نفس
از کفت خواهد ربود انگشترین غافل مباش
هر سلیمان را که خاتم دار حکمست این زمان
سحر دیوانست در زیر نگین غافل مباش
نفس را چون خر اگر در زیر بار دین کشی
توسن چرخ آیدت در زیر زین غافل مباش
در نعیم آباد جنت گر سرور جان خوهی
زآن دلی کز بهر او باشد حزین غافل مباش
سیف فرغانی اگرچه همچو من در راه دوست
پیش ازین حاضر نبودی بعد ازین غافل مباش
در خود ار خواهی که بینی دم بدم آثار حق
یک دم از اخبار ختم المرسلین غافل مباش

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای بدنیا مشتغل از کار دین غافل مباش
یک نفس از ذکر رب العالمین غافل مباش
هوش مصنوعی: ای کسی که در دنیای پرمشغله‌ای، مواظب باش که حتی برای یک لحظه هم از یاد خدا غافل نشوی.
هر دم اندر حضرت دیان ز بی دینی تو
صد شکایت می کند دنیا چو دین غافل مباش
هوش مصنوعی: هر لحظه در برابر حق، به خاطر بی‌ایمانی تو شکایت می‌شود. پس دنیا را در غفلت از دین رها نکن.
تا چو کودک در شکم آسوده دارد مر ترا
رو بنه بر خاک و بر پشت زمین غافل مباش
هوش مصنوعی: بگذار مانند کودکی که در رحم آسوده است، راحت و بی‌فکر باشی. اما به خاطر داشته باش که باید بر زمین و خاک سر بگذاری و غافل نشوی.
بر سر خوانی که حلوا جمله زهرآلود شد
نیش دارد همچو زنبور انگبین غافل مباش
هوش مصنوعی: در جایی که همه چیز به ظاهر شیرین و خوشمزه است، اما دارای خطراتی مخفی می‌باشد، باید هوشیار باشی و غافل نشوی.
گرچه در صحرای دنیا دانهٔ نعمت بسی است
همچو مرغ از دام او ای دانه چین غافل مباش
هوش مصنوعی: اگرچه در دنیای پر از نعمت‌ها و خیرات بسیار وجود دارد، اما باید مراقب باشی و فریب نخورده، چرا که همچون پرنده‌ای که در دام گرفتار می‌شود، از غفلت دربارهٔ این نعمت‌ها دوری کن.
ور چو یوسف همچو مادر بر تو می لرزد پدر
از برادر خصم داری در کمین غافل مباش
هوش مصنوعی: اگر پدرت همچون مادر یوسف برای تو نگران باشد، از برادر که دشمن توست غافل نشو؛ زیرا او در کمین توست.
خلق پیش از تو بسی رفتند و بودندی چو من
مرگ داری در قفا ای پیش بین غافل مباش
هوش مصنوعی: بسیاری از مردم پیش از تو به دنیا آمده و از دنیا رفته‌اند و در زندگی‌شان به مرگ نزدیک بوده‌اند. ای انسان آینده‌نگر، غافل نباش و از همین حالا به فکر مرگ و عواقب آن باش.
دشمن تو نفس تست ای دوست از خود کن حذر
همنشین تست خصم از همنشین غافل مباش
هوش مصنوعی: دوست عزیز، باید مراقب نفس خود باشی، زیرا این نفس می‌تواند به عنوان دشمن تو عمل کند. از همنشینی با آن غفلت نکن و همیشه حواست به این که چه فکری و احساسی را در خود پرورش می‌دهی، باشد.
تو ید بیضا نداری چون کلیم و بحر سحر
دست تو ثعبان شد اندر آستین غافل مباش
هوش مصنوعی: تو مثل حضرت موسی معجزه‌ای مثل ید بیضا نداری و دریا را هم نمی‌توانی مانند او به دو نیم کنی. دست تو که در آستین‌ت است، به شکلی خطرناک می‌تواند به ثعبان تبدیل شود. بنابراین، در غفلت نباش و نسبت به توانایی‌هایت آگاه باش.
عاشقان پیوسته حاضر تو همیشه غافلی
گر دلت جان دارد از جان آفرین غافل مباش
هوش مصنوعی: عاشقان همواره در نزد تو هستند، اما تو همیشه غافلی. اگر دلت جان دارد، از جان آفرین غافل نباش.
تو سلیمانی و دین چون خاتم و دیوست نفس
از کفت خواهد ربود انگشترین غافل مباش
هوش مصنوعی: تو همچون سلیمان هستی و دینت مانند انگشتری است که در دستت قرار دارد؛ نفس تو می‌تواند مانند دیوی از تو دور شود. پس بی‌احتیاط نباش و مراقب خودت باش.
هر سلیمان را که خاتم دار حکمست این زمان
سحر دیوانست در زیر نگین غافل مباش
هوش مصنوعی: هر فردی که مقام و قدرتی دارد، مانند سلیمان با انگشترش، در این دوران سحرآمیز دچار افسانه‌ها و خیالات شده است. بنابراین، به دقت و هوشیاری نسبت به امور اطرافتان توجه کنید و از خواب غفلت بیدار باشید.
نفس را چون خر اگر در زیر بار دین کشی
توسن چرخ آیدت در زیر زین غافل مباش
هوش مصنوعی: اگر نفس خود را مانند یک الاغ زیر بار دین و مسئولیت‌ها بکشی، ممکن است مشکلاتی برایت پیش آید و نتوانی به خوبی از عهده کارها برآیی. بنابراین، باید مراقب باشی و غافل نباشی.
در نعیم آباد جنت گر سرور جان خوهی
زآن دلی کز بهر او باشد حزین غافل مباش
هوش مصنوعی: اگر در بهشت نعیم می‌خواهی خوشی روح را تجربه کنی، پس از دلی که به خاطر او غمگین است غافل نباش.
سیف فرغانی اگرچه همچو من در راه دوست
پیش ازین حاضر نبودی بعد ازین غافل مباش
هوش مصنوعی: سیف فرغانی، اگرچه مثل من در راه عشق پیش از این نبودی، از این به بعد غافل و بی‌توجه نباش.
در خود ار خواهی که بینی دم بدم آثار حق
یک دم از اخبار ختم المرسلین غافل مباش
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی در خودت نشانه‌های حق را ببینی، هر لحظه به یاد اخبار آخرین پیامبر (ص) باش و از آن غافل نمان.