سیف فرغانیشمارهٔ ۳۳
خسروا خلق در ضمان تواند
طالب سایهٔ امان تواند
غافل از کار خلق نتوان بود
که بسی خلق در ضمان تواند
ظلمها می رود بر اهل زمان
زین عوانان که در زمان تواند
چون نوایب هلاک خلق شدند
این جماعت که نایبان تواند
هیچ کس را نماند آسایش
تا چنین ناکسان کسان تواند
مایه بستان ازین چنین مردم
کز پی سود خود زیان تواند
برکن آتش چو پیهشان بگداز
زآنکه فربه بآب و نان تواند
با تو در ملک گشته اند شریک
راست گویی برادران تواند
دست ایشان ز ملک کوته کن
ور چو انگشت تو از آن تواند
رومیان همچو گوسپند از گرگ
همه در زحمت از سگان تواند
همچو سگ قصد نان ما دارند
گربگانی که گرد خوان تواند
یا چو سگ پای آدمی گیرند
همچو سگ سر بر آستان تواند
کام خود می کنند شیرین لیک
عاقبت تلخی دهان تواند
مردم از سیم و زر چو صفر تهی
از رقوم قلم زنان تواند
بزبانشان نظر مکن زنهار
که بدل دشمنان جان تواند
دعوی دوستی کنند ولیک
دوستان تو دشمنان تواند
تو برفعت سپاه تو باثر
آسمانی و اختران تواند
در زمین مشتری اثر بایند
اخترانی کز آسمان تواند
نیکویی کن که نیکوان بدعا
از حوادث نگاهبان تواند
در زوایای مملکت پیران
داعی دولت جوان تواند
ناصحان همچو سیف فرغانی
سوی فردوس رهبران تواند
آنکه منبرنشین موعظتند
بسوی خلد نردبان تواند
تا که بر نطع مملکت ای شاه
دو سه استیزه رو رخان تواند
اسب دولت بسر درآید زود
کین سواران پیادگان تواند
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
خسروا خلق در ضمان تواند
طالب سایهٔ امان تواند
هوش مصنوعی: انسان‌ها به دنبال حفاظت و پناهگاهی هستند که در سایه‌اش احساس امنیت کنند. زنده‌گی در این دنیا برای آنها به گونه‌ای است که هر کسی می‌تواند به آن ملجأ و امان دست یابد.
غافل از کار خلق نتوان بود
که بسی خلق در ضمان تواند
هوش مصنوعی: از توجه به کارهای مردم نمی‌توان غافل بود، زیرا بسیاری از افراد در چنگال مشکلات و مسئولیت‌ها قرار دارند.
ظلمها می رود بر اهل زمان
زین عوانان که در زمان تواند
هوش مصنوعی: در زمانه‌ای که هست، ظلمها بر مردم می‌رود و این ناشی از اعمال و رفتار کسانی است که در این زمان قدرت دارند.
چون نوایب هلاک خلق شدند
این جماعت که نایبان تواند
هوش مصنوعی: وقتی که صدای هلاکت مردم بلند شد، این گروه که نمایندگان خدا هستند، به وجود آمدند.
هیچ کس را نماند آسایش
تا چنین ناکسان کسان تواند
هوش مصنوعی: هیچ‌کس نمی‌تواند راحتی داشته باشد تا زمانی که افراد بی‌ارزش بتوانند دیگران را تحت تأثیر قرار دهند.
مایه بستان ازین چنین مردم
کز پی سود خود زیان تواند
هوش مصنوعی: از این نوع افراد که تنها به فکر منافع خود هستند و از هر فرصتی برای سود رسانی استفاده می‌کنند، انتظار نفعی نداشته باشید، چون ممکن است به شما آسیب برسانند.
برکن آتش چو پیهشان بگداز
زآنکه فربه بآب و نان تواند
هوش مصنوعی: آتش را کنار بگذار چون چربی‌ها ذوب می‌شوند، زیرا کسی که خوب تغذیه کرده باشد، می‌تواند به آب و نان بیاندیشد.
با تو در ملک گشته اند شریک
راست گویی برادران تواند
هوش مصنوعی: با تو در این سرزمین همسفر شده‌اند و برادران تو می‌توانند راستگویند.
دست ایشان ز ملک کوته کن
ور چو انگشت تو از آن تواند
هوش مصنوعی: اگر دست آنها را از سلطنت کوتاه کنی، یا اگر همانند انگشت تو بتوانی عمل کنی، می‌توانی به موفقیت برسی.
رومیان همچو گوسپند از گرگ
همه در زحمت از سگان تواند
هوش مصنوعی: رومیان مانند گوسفندانی هستند که از گرگ‌ها در زحمت هستند و از سگان نیز می‌توانند آسیب ببینند.
همچو سگ قصد نان ما دارند
گربگانی که گرد خوان تواند
هوش مصنوعی: مانند سگی که به دنبال نان می‌گردد، گربه‌هایی که دور سفره جمع شده‌اند نیز همین هدف را دارند.
یا چو سگ پای آدمی گیرند
همچو سگ سر بر آستان تواند
هوش مصنوعی: اگر مانند سگ پای انسان را بگیرند، او می‌تواند همچون سگ دیگر سرش را بر آستان بگذارد.
کام خود می کنند شیرین لیک
عاقبت تلخی دهان تواند
هوش مصنوعی: آنها شروع به شیرین کردن خواسته‌های خود می‌کنند، اما در نهایت ممکن است نتیجه تلخی برایشان داشته باشد.
مردم از سیم و زر چو صفر تهی
از رقوم قلم زنان تواند
هوش مصنوعی: مردم به پول و ثروت فکر می‌کنند، اما در واقعیت، مانند عدد صفر هستند که هیچ ارزشی ندارند. کسانی که می‌توانند با کلمات و نوشته‌هایشان تأثیر بگذارند، برتر از آنها هستند.
بزبانشان نظر مکن زنهار
که بدل دشمنان جان تواند
هوش مصنوعی: به حرف‌های دشمنان توجه نکن، زیرا این حرف‌ها می‌تواند به جان تو آسیب بزند.
دعوی دوستی کنند ولیک
دوستان تو دشمنان تواند
هوش مصنوعی: برخی ادعای دوستی دارند، اما در واقع دوستان واقعی تو می‌توانند به عنوان دشمنان تو عمل کنند.
تو برفعت سپاه تو باثر
آسمانی و اختران تواند
هوش مصنوعی: تو با شکوه و عظمتت مانند سپاهی هستی که تحت تأثیر آسمان‌ها و ستاره‌ها قرار دارد.
در زمین مشتری اثر بایند
اخترانی کز آسمان تواند
هوش مصنوعی: در زمین مشتری نشانه‌هایی از ستاره‌هایی وجود دارد که از آسمان قابل تشخیص هستند.
نیکویی کن که نیکوان بدعا
از حوادث نگاهبان تواند
هوش مصنوعی: به خوبی رفتار کن، زیرا شخصیت‌های نیکو دارای قدرت دعا هستند و می‌توانند در برابر حوادث محافظت کنند.
در زوایای مملکت پیران
داعی دولت جوان تواند
هوش مصنوعی: در گوشه و کنار کشور، ریش‌سفیدان و بزرگ‌ترها می‌توانند به احیای دولت جوان و نو کمک کنند.
ناصحان همچو سیف فرغانی
سوی فردوس رهبران تواند
هوش مصنوعی: مشاوران و دلسوزان مانند سیف فرغانی می‌توانند راه را به سوی بهشت نشان دهند.
آنکه منبرنشین موعظتند
بسوی خلد نردبان تواند
هوش مصنوعی: کسی که در جایگاه موعظه قرار دارد، می‌تواند دیگران را به سمت بهشت هدایت کند.
تا که بر نطع مملکت ای شاه
دو سه استیزه رو رخان تواند
هوش مصنوعی: ای شاه، تا زمانی که بر زمین مملکت قرار داری، دو یا سه خیره‌نگاه می‌تواند بر چهره‌ات بیفتد.
اسب دولت بسر درآید زود
کین سواران پیادگان تواند
هوش مصنوعی: به زودی، اسب موفقیت بر وضعیت سواران می‌غلتد، چرا که پیاده‌ها نمی‌توانند با سواران رقابت کنند.
حاشیه ها
1402/01/04 05:04
جهن یزداد
مردمان همچو گوسپند از گرگ
همه در زحمت سگان تو اند