گنجور

شمارهٔ ۵۰۸

تا بعقل ورای خود در راه تو ننهیم پای
طفل بی تدبیر باشد در ره تو عقل و رای
عاشق ثابت قدم را بر سر کوی تو هست
ملک شاهان زیر دست وچرخ گردان زیر پای
عاشق روی ترا دنیا نگر داند بخود
همچو مغناطیس آهن جذب نکند کهربای
عاشق رویت که در دنیا نیابد نان درست
از دل اشکسته دارد لشکر عالم‌گشای
مقبلی را کز جهان بر عشق تو اقبال کرد
هست دولت داعی وبخت و سعادت رهنمای
پرتو او جمله را در خور بود چون آفتاب
سایه او بر همه میمون بود همچون همای
حاصل عالم چه باشد؟عاشقان روی تو
میوه باشد معنی اشکوفه صورت نمای
شوق چون غالب شود عاشق برون آید زخود
زلزله چون سخت باشد کوه درگردد زجای
بهر بار عشق ار از گاوزمین اشتر کنی
بر سر گردون نهی اشتر بنالد چون درای
شعر ما را نظم بخشد عشق تو مانند در
باد را آواز سازد مطرب ما همچو نای
سیف فرغانی اگر حاجت خوهی از غیر دوست
آنچنان باشد که حاجت از گدا خواهد گدای

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

تا بعقل ورای خود در راه تو ننهیم پای
طفل بی تدبیر باشد در ره تو عقل و رای
هوش مصنوعی: اگر با عقل و فکر خود را به تو نرسانیم، مانند کودکی بی‌تجربه خواهیم بود که در مسیر تو، عقل و اندیشه را فراموش کرده است.
عاشق ثابت قدم را بر سر کوی تو هست
ملک شاهان زیر دست وچرخ گردان زیر پای
هوش مصنوعی: عاشقانی که در عشقشان استوار و پایدارند، در کنار خیابان تو، مقام و منزلتی دارند که حتی شاهان نیز در برابر آنها قرار می‌گیرند و تقدیر و سرنوشت نیز در تحت سلطه و اراده آنان است.
عاشق روی ترا دنیا نگر داند بخود
همچو مغناطیس آهن جذب نکند کهربای
هوش مصنوعی: عاشق چهره تو را همه دنیا می‌بیند، اما مانند مغناطیس که آهن را به خود می‌کشاند، هیچ‌کس نمی‌تواند کهربا را جذب کند.
عاشق رویت که در دنیا نیابد نان درست
از دل اشکسته دارد لشکر عالم‌گشای
هوش مصنوعی: عاشقی که در دنیا به خاطر عشق تو نتواند نان مناسبی به دست آورد، از دل شکسته‌اش نیرویی دارد که می‌تواند بر تمامی جهان مسلط شود.
مقبلی را کز جهان بر عشق تو اقبال کرد
هست دولت داعی وبخت و سعادت رهنمای
هوش مصنوعی: آن که از جهان به خاطر عشق تو روی خوش نشان داد، حاصل خوشبختی و رحمتش راهنمای اوست.
پرتو او جمله را در خور بود چون آفتاب
سایه او بر همه میمون بود همچون همای
هوش مصنوعی: نور او برای همه مناسب و لازم است، مانند نور آفتاب که سایه‌اش بر همگان دلپذیر و خوشایند است، همچون پرنده‌ای زیبا و خوش‌سیرت.
حاصل عالم چه باشد؟عاشقان روی تو
میوه باشد معنی اشکوفه صورت نمای
هوش مصنوعی: حاصل علم و دانش چه چیزی می‌تواند باشد؟ برای عاشقان، ثمرهٔ آن فقط دیدن چهرهٔ توست، که به مانند شکوفه‌ای زیبا و دلنشین جلوه‌گری می‌کند.
شوق چون غالب شود عاشق برون آید زخود
زلزله چون سخت باشد کوه درگردد زجای
هوش مصنوعی: وقتی شوق و عشق بر دل عاشق غلبه کند، او از خود خارج می‌شود و احساساتش دچار تغییر می‌شود، همان‌طور که وقتی زلزله‌ای اتفاق می‌افتد، کوه‌ها به شدت جابه‌جا می‌شوند.
بهر بار عشق ار از گاوزمین اشتر کنی
بر سر گردون نهی اشتر بنالد چون درای
هوش مصنوعی: اگر برای عشق از زمین به صفاتی چون شتر یا دیگر موجودات بیفتی و او را به بالای گردونه ببری، او خواهد نالید مانند کسی که در سختی است.
شعر ما را نظم بخشد عشق تو مانند در
باد را آواز سازد مطرب ما همچو نای
هوش مصنوعی: عشق تو به شعر ما روح و زیبایی می‌بخشد و مانند یک نوازنده، هماهنگی و آهنگ را در آن ایجاد می‌کند.
سیف فرغانی اگر حاجت خوهی از غیر دوست
آنچنان باشد که حاجت از گدا خواهد گدای
هوش مصنوعی: اگر بخواهی از غیر دوست چیزی بخواهی، باید بدان که این خواسته‌ات به اندازه‌ی نیاز یک گدا به بخشش است.