سیف فرغانیشمارهٔ ۵۰۰
ای پیشِ تو ماه آسمان خیره
وز روی تو آبِ روشنان تیره
در چشمِ تو روی مردمی پیدا
در روی تو چشمِ مردمان خیره
بر دُرج دُرت ز لعل پیرایه
بر طرفِ مهت ز مُشک زنجیره
با چشمِ تو نرگس است همخوابه
با لعلِ تو شکّر است همشیره
همواره درونِ من بتو مایل
پیوسته رقیبِ تو ز من طیره
شیرین سخنِ تو تلخ شد با ما
آری بمرور می‌شود شیره
سیف از درِ تو شکسته بازآمد
چون لشکرِ کافر از دَرِ بیره
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعلن مفاعیلن (هزج مسدس اخرب مقبوض)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ای پیشِ تو ماه آسمان خیره
وز روی تو آبِ روشنان تیره
هوش مصنوعی: ای ماه آسمان، روشنایی تو چنان جلوه‌ای دارد که ستارگان از دیدن تو حیرانند و آب‌های زلال از زیبایی تو کدر شده‌اند.
در چشمِ تو روی مردمی پیدا
در روی تو چشمِ مردمان خیره
هوش مصنوعی: در نگاه تو جلوه‌ای از چهره‌های مردم دیده می‌شود و در چهره تو، نگاه مردم به تو خیره مانده است.
بر دُرج دُرت ز لعل پیرایه
بر طرفِ مهت ز مُشک زنجیره
هوش مصنوعی: بر روی دامن تو، جواهری به زیبایی درخشان است و ماه، درخشش خود را از خوشبویی زنجیری که بر تن توست، می‌گیرد.
با چشمِ تو نرگس است همخوابه
با لعلِ تو شکّر است همشیره
هوش مصنوعی: چشم‌های تو مانند نرگس زیبا و دل‌نواز است و لب‌های تو که مانند لعل می‌درخشد، شیرینی و لطافت خاصی دارند.
همواره درونِ من بتو مایل
پیوسته رقیبِ تو ز من طیره
هوش مصنوعی: در درون من همواره به تو گرایش دارم، اما رقیب تو از من ناامید است.
شیرین سخنِ تو تلخ شد با ما
آری بمرور می‌شود شیره
هوش مصنوعی: سخنان شیرین تو با ما تلخ شده است، اما به مرور زمان این تلخی از بین می‌رود و دوباره شیرینی می‌یابد.
سیف از درِ تو شکسته بازآمد
چون لشکرِ کافر از دَرِ بیره
هوش مصنوعی: سیف پس از شکست، مانند لشکری که از دشت و بیابان عقب‌نشینی کرده، بازگشته است.
حاشیه ها
1403/10/25 21:12
مهدی
شهرهای فراوانی با نام «بیره» وجود دارند ولی چون سیف در انتهای عمر در «آق‌سرای» (ترکیه امروزی) زندگی می‌کرده احتمالا منظورش از بیره، بیره‌جک (Birecik) امروزی است.
سیف در سال ۷۴۹ هجری قمری (۱۳۴۸ میلادی) درگذشته. احتمالا «چون لشکرِ کافر از دَرِ بیره» به رویدای میان سلطنت مملوک‌ها و گروه دیگری اشاره دارد.