گنجور

شمارهٔ ۴۷۹

ای زمعنی مر ترا صورت چو جان آراسته
همچو روی از حسن از رویت جهان آراسته
جان صورت معنی آمد زین قبل عشاق را
جان (ز) مهر تست چون صورت بجان آراسته
صورت زیبای حسن از روی شهرآرای تست
همچو رخسار چمن از ارغوان آراسته
ای زمین در زیر پایت سرفراز از روی خود
تو بخورشید ومهی چون آسمان آراسته
چون همه خوبان عالم را بهم جمع آورند
با رخ چون گل تویی اندر میان آراسته
ور جهان بستان شود بی تو ندارد زینتی
بی جمال گل نگرددبوستان آراسته
مجلس اصحاب حسن ازروی سرخ اسپید تو
چون بگلهای ملون گلستان آراسته
گرچه در اول زمان آرایش از یوسف گرفت
از رخ زیبای تست آخر زمان آراسته
در بهاران باغ اگر از روی گل گیرد جمال
بی گمان از میوه گردد در خزان آراسته
اندرآن موسم که گردد باغهاجنت صفت
گل بود دروی چو حور اندر جنان آراسته
چون درخت اندر خزان برگش فرو ریزد اگر
بگذرد بر وی چو تو سرو روان آراسته
بحر شعرم همچو کان زاو صاف تو پر گوهرست
ای بگوهرهای خود چون بحرو کان آراسته
عشق رااز ما چه رونق دوست را از ما چه سود
خوان سلطان کی شود از استخوان آراسته
ملک از ما نیست همچون لشکر از مردان و هست
شهر از ما چون عروسی از زنان آراسته
سیف فرغانی طلب کن بوی درویشی زخود
تا بکی باشی برنگ دیگران آراسته

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای زمعنی مر ترا صورت چو جان آراسته
همچو روی از حسن از رویت جهان آراسته
هوش مصنوعی: تو که معنای عمیق را به صورتی زیبا و دلربا نمایان کرده‌ای، همچون چهره‌ای که از زیبایی، دنیا را زینت بخشیده است.
جان صورت معنی آمد زین قبل عشاق را
جان (ز) مهر تست چون صورت بجان آراسته
هوش مصنوعی: عشق و محبت به عاشقان جان و زندگی می‌بخشد، و مهر و محبت تو به زندگی آنها مانند زیبایی ظاهری است که به جانشان شکل و معنی می‌دهد.
صورت زیبای حسن از روی شهرآرای تست
همچو رخسار چمن از ارغوان آراسته
هوش مصنوعی: چهره زیبا و دلربای حسن به خاطر زیبایی‌های توست، مانند اینکه گل‌های چمن با رنگی زیبا و خاص آرایش شده‌اند.
ای زمین در زیر پایت سرفراز از روی خود
تو بخورشید ومهی چون آسمان آراسته
هوش مصنوعی: ای زمین، تو با افتخار زیر پای تو قرار داری و همچون آسمان، خورشید و ماه را به زیبایی در خود جای داده‌ای.
چون همه خوبان عالم را بهم جمع آورند
با رخ چون گل تویی اندر میان آراسته
هوش مصنوعی: وقتی که همه زیباهای جهان را کنار هم بگذارند، تو با چهره‌ای چون گل در میان آنان می‌درخشی و جلوه‌گری می‌کنی.
ور جهان بستان شود بی تو ندارد زینتی
بی جمال گل نگرددبوستان آراسته
هوش مصنوعی: اگر جهان بدون تو به دست آید، زیبایی ندارد و بوستان بدون جمال گل، زیبا نخواهد بود.
مجلس اصحاب حسن ازروی سرخ اسپید تو
چون بگلهای ملون گلستان آراسته
هوش مصنوعی: مجلس دوستان حسن به زیبایی گل‌های رنگارنگ باغ گلستان است، که از روی زیبایی و خوش‌رویی تو زینت داده شده است.
گرچه در اول زمان آرایش از یوسف گرفت
از رخ زیبای تست آخر زمان آراسته
هوش مصنوعی: اگر چه در ابتدای زمان، زیبایی از یوسف الهام گرفته شده بود، اما در پایان زمان، زیبایی از چهره تو الهام گرفته است.
در بهاران باغ اگر از روی گل گیرد جمال
بی گمان از میوه گردد در خزان آراسته
هوش مصنوعی: در فصل بهار اگر کسی با زیبایی و ظرافت به گل‌ها نگاهی بیندازد، بدون شک در فصل خزان، آن زیبایی و شکوه به میوه‌ها نیز انتقال پیدا خواهد کرد و جلوه‌ای خاص به آن‌ها خواهد داد.
اندرآن موسم که گردد باغهاجنت صفت
گل بود دروی چو حور اندر جنان آراسته
هوش مصنوعی: در آن زمان که باغ‌ها بهشتی می‌شوند، گل‌ها مانند حوری‌های زیبا در باغ‌های بهشت می‌درخشند و درویشان نیز به زیبایی و آراستگی تن می‌زنند.
چون درخت اندر خزان برگش فرو ریزد اگر
بگذرد بر وی چو تو سرو روان آراسته
هوش مصنوعی: اگر درختی در فصل پاییز برگ‌هایش بریزد، این طبیعی است که اگر بر او بگذری، تو مانند سرو زیبایی که همیشه سرسبز و آراسته است، نظر را به خود جلب می‌کنی.
بحر شعرم همچو کان زاو صاف تو پر گوهرست
ای بگوهرهای خود چون بحرو کان آراسته
هوش مصنوعی: دریای شعر من همچون معدنی بی‌نقص و پر از جواهر است. ای جواهرهایی که خود را همچون دریا و معدن آرایش داده‌اید.
عشق رااز ما چه رونق دوست را از ما چه سود
خوان سلطان کی شود از استخوان آراسته
هوش مصنوعی: عشق برای ما چه فایده‌ای دارد و دوستی چه نفعی به ما می‌رساند؟ آیا سلطنت و قدرت هم از چیزهای ظاهری و زینتی به وجود می‌آید؟
ملک از ما نیست همچون لشکر از مردان و هست
شهر از ما چون عروسی از زنان آراسته
هوش مصنوعی: این متن به بیان آن می‌پردازد که قدرت و حکومت به ما تعلق ندارد، همان‌طور که لشکر و سپاه متعلق به مردان نیست. اما شهر، به ما تعلق دارد، مانند عروسی که به زیبایی و آراستگی زنان وابسته است. به عبارت دیگر، نشانه‌های حاکمیت و زیبایی زندگی شهری از آن ماست و باید به آن ببالیم.
سیف فرغانی طلب کن بوی درویشی زخود
تا بکی باشی برنگ دیگران آراسته
هوش مصنوعی: از خداوند توفیق طلب کن تا از خودخواهی دور شوی و به صفات نیکو و زیبایی‌های دیگران آراسته شوی.