گنجور

شمارهٔ ۴۷۷

ای بزیر زلف تو سایه نشین خورشید و ماه
زلف و رویت در نقاب عنبرین خورشید و ماه
سایه زلف چو ابر از پیش رویت دور کن
تا ببیند آسمان اندر زمین خورشید و ماه
گر مه و خور بر نیاید پرده از رخ برفگن
آینه برگیر و اندر روی بین خورشید و ماه
روز و شب گو ماه و خور را بعد ازین جلوه مکن
کز مه و خور بی نیازم من بدین خورشید و ماه
گر همی خواهد امان این از زوال آن از خسوف
گو برو در سایه زلفش نشین خورشید و ماه
از کلهداران که دارد وز نکورویان کراست
در قبا سرو و صنوبر بر جبین خورشید و ماه
گفته بر قدت بسی مدح و ثنا شمشاد و سرو
گفته بر رویت هزاران آفرین خورشید و ماه
خود کجا دارد کمند عنبرین شمشاد و سرو
خود کجا دارد لبان شکرین خورشید و ماه
روی چون آتش نمودی تا چراغ خویشتن
می برافروزند از آن نور مبین خورشید و ماه
ذره اندر سایه تو همچو ماه و خور شود
ای ترا از چاکران کمترین خورشید و ماه
سیف فرغانی چنین سلطان عالم گیر را
آسمان انگشتری زیبد نگین خورشید و ماه

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای بزیر زلف تو سایه نشین خورشید و ماه
زلف و رویت در نقاب عنبرین خورشید و ماه
هوش مصنوعی: ای سایه‌نشین زلف تو، خورشید و ماه هم در زیبایی زلف و چهره‌ات به زیور خوشبو و دل‌فریب خود آراسته‌اند.
سایه زلف چو ابر از پیش رویت دور کن
تا ببیند آسمان اندر زمین خورشید و ماه
هوش مصنوعی: زلف‌های تو مانند سایه‌ای هستند که جلوی دید را می‌گیرند. آنها را کنار بزن تا آسمان بتواند نور خورشید و ماه را بر زمین بتاباند و همه چیز روشن شود.
گر مه و خور بر نیاید پرده از رخ برفگن
آینه برگیر و اندر روی بین خورشید و ماه
هوش مصنوعی: اگر ماه و خورشید از پشت حجاب چهره بروز نکنند، آینه را بردار و در آن تصویر خورشید و ماه را ببین.
روز و شب گو ماه و خور را بعد ازین جلوه مکن
کز مه و خور بی نیازم من بدین خورشید و ماه
هوش مصنوعی: روز و شب به ماه و خورشید بگو که دیگر جلوه نکنند، چون من به این نور خورشید و ماه نیازی ندارم.
گر همی خواهد امان این از زوال آن از خسوف
گو برو در سایه زلفش نشین خورشید و ماه
هوش مصنوعی: اگر کسی می‌خواهد از نابودی و تاریکی در امان باشد، باید به سایه زیبایی و رازآلودی او پناه ببرد، جایی که نور خورشید و ماه نیز به لحاظ زیبایی‌اش کم‌رنگ می‌شود.
از کلهداران که دارد وز نکورویان کراست
در قبا سرو و صنوبر بر جبین خورشید و ماه
هوش مصنوعی: این متن به زیبایی و شکوه انسان‌ها و ویژگی‌های برجسته آن‌ها اشاره دارد. شخصی که از نظر روحی و ظاهری برجسته است، مانند درختانی زیبا که در قبا و پوشش خود به درخشش خورشید و ماه اشاره دارند. در واقع، این توصیف به نمادهای زیبایی و عظمت در طبیعت و انسان‌ها پرداخته و نشان‌دهنده ویژگی‌های مثبت و برجسته‌ای است که در افراد وجود دارد.
گفته بر قدت بسی مدح و ثنا شمشاد و سرو
گفته بر رویت هزاران آفرین خورشید و ماه
هوش مصنوعی: این بیت بیانگر زیبایی و جذابیت کسی است که به قد و قامت او مانند شمشاد و سرو مدح و ستایش بسیار گفته شده است. علاوه بر این، زیبایی چهره‌اش به اندازه‌ای است که خورشید و ماه هزاران بار به خاطر آن او را تحسین کرده‌اند.
خود کجا دارد کمند عنبرین شمشاد و سرو
خود کجا دارد لبان شکرین خورشید و ماه
هوش مصنوعی: جمال و زیبایی معشوق چه کمندهایی را به کار می‌گیرد و زیبایی‌های او چگونه است. چقدر او با زیبایی خود از دیگران متمایز است، همان‌طور که لبان او به شیرینی شکر است و این زیبایی‌ها مانند خورشید و ماه در دل شب و روز می‌درخشند.
روی چون آتش نمودی تا چراغ خویشتن
می برافروزند از آن نور مبین خورشید و ماه
هوش مصنوعی: تو چهره‌ای چون آتش داری که نور و روشنی خود را از آن می‌تابانی و به دیگران می‌افروزی، همچون نور خورشید و ماه که درخشندگی‌شان را به بینندگان هدیه می‌دهند.
ذره اندر سایه تو همچو ماه و خور شود
ای ترا از چاکران کمترین خورشید و ماه
هوش مصنوعی: هر ذره‌ای در سایه وجود تو به بزرگی ماه و خورشید خواهد شد، ای آنکه از میان خدمتگزارانت، کمترین مانند خورشید و ماه است.
سیف فرغانی چنین سلطان عالم گیر را
آسمان انگشتری زیبد نگین خورشید و ماه
هوش مصنوعی: سیف فرغانی در این بیت می‌گوید که برای سلطانی بزرگ و جهان‌گستر، آسمان مانند یک انگشتر است و در این انگشتر، باید نگینی از خورشید و ماه وجود داشته باشد. این بیان نشان‌دهنده اهمیت و عظمت این پادشاه است که باید جایگاهی شایسته و باشکوه در آسمان داشته باشد.