گنجور

شمارهٔ ۴۴۴

بخت و اقبال خوهی خدمت درویشان کن
پادشاهی طلبی بندگی ایشان کن
دامن زنده دلان گیر و از آن پس چو مسیح
بنفس در بدن مرده اثر چون جان کن
لشکر دل بکش و ملک سلیمانی را
آبدان گر نخوهی همچو سبا ویران کن
گر تو خواهی که درین کارگه کون و فساد
آنچه گویی بکنند آنچه بگویند آن کن
ورتو فرمان بری از حکم تو گردن نکشد
چرخ را گر تو بگویی که مرا فرمان کن
ای خداجوی برو چاکر درویشان باش
وی شکم بنده برو بندگی سلطان کن
آب رو برد بسی را سگ نفس از پی نان
از تو گر گوشت خوهد سوزنش اندر نان کن
مال بگذار و درین راه تهی دست درآی
لکن از راه زن اندیشه چو بازرگان کن
بسر وقت تو تا دست حوادث نرسد
قدم خویشتن از همره خود پنهان کن
اگرت عشق ز بیماری جان صحت داد
هر کرا درد دلی هست برو درمان کن
عشق شیرست و چو طعمه طلبد، از پی او
جگر خون شده بر آتش دل بریان کن
زین نمط شعر ازو خواه که گرمست از عشق
از درختان طمع میوه بتابستان کن
سیف فرغانی اگر ملک ابد میخواهی
اینچنین ملک بدست از در درویشان کن

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بخت و اقبال خوهی خدمت درویشان کن
پادشاهی طلبی بندگی ایشان کن
هوش مصنوعی: اگر به دنبال خوشبختی و موفقیت هستی، باید به درویشان خدمت کنی و اگر می‌خواهی مقام رفیع پادشاهی را بدست آوری، باید خود را در خدمت آن‌ها قرار دهی.
دامن زنده دلان گیر و از آن پس چو مسیح
بنفس در بدن مرده اثر چون جان کن
هوش مصنوعی: دست به دامن دل‌های زنده بزن و پس از آن، مثل مسیح که جان در بدن مرده می‌دمد، روح تازه‌ای در دل‌ها بدمید.
لشکر دل بکش و ملک سلیمانی را
آبدان گر نخوهی همچو سبا ویران کن
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی همچون قوم سبا ویران نشوی، تلاش کن تا با نیروی قلب و عواطف، مانند سلیمان قدرت و سلطنت خود را به دست آوری.
گر تو خواهی که درین کارگه کون و فساد
آنچه گویی بکنند آنچه بگویند آن کن
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی در این دنیای پر از تغییر و دروغ هر چیزی که بگویی، انجام دهند، پس تو هم باید همان کار را انجام دهی که دیگران می‌گویند.
ورتو فرمان بری از حکم تو گردن نکشد
چرخ را گر تو بگویی که مرا فرمان کن
هوش مصنوعی: اگر تو فرمان بدهی، چرخ جهان مطیع تو خواهد بود و به پیشرفت تو گردن می‌نهد، حتی اگر آن را نخواهد.
ای خداجوی برو چاکر درویشان باش
وی شکم بنده برو بندگی سلطان کن
هوش مصنوعی: ای کسی که دنبال خدا هستی، بهتر است که خدمت‌گزار فقرا و درویشان باشی. اما اگر به دنبال دنیا هستی، پس در خدمت سلطان و زمین‌داران قرار بگیر.
آب رو برد بسی را سگ نفس از پی نان
از تو گر گوشت خوهد سوزنش اندر نان کن
هوش مصنوعی: آب بسیاری را با خود می‌برد و سگ برای پیدا کردن نان، به دنبال تو می‌آید. اگر او گوشت بخواهد، سوزن تو را در نان قرار بده.
مال بگذار و درین راه تهی دست درآی
لکن از راه زن اندیشه چو بازرگان کن
هوش مصنوعی: در اینجا به انسان توصیه می‌شود که برای پیشرفت در زندگی و دستیابی به هدف‌هایش، از مادیات و ثروت چشم‌پوشی کند. اما در عین حال، باید مراقب باشد و با تدبیر و آگاهی مانند یک بازرگان فکر کند تا در این مسیر دچار گرفتار نشود. به عبارت دیگر، برترین ارزش‌ها در زندگی ثروت مادی نیست، بلکه داشتن تفکر هوشمندانه و استراتژیک است.
بسر وقت تو تا دست حوادث نرسد
قدم خویشتن از همره خود پنهان کن
هوش مصنوعی: قبل از آنکه حوادث و مشکلات به سراغت بیایند، سعی کن از جمع و همنشینی با دیگران دوری کنی و قدم‌هایت را با احتیاط و پنهانی برداری.
اگرت عشق ز بیماری جان صحت داد
هر کرا درد دلی هست برو درمان کن
هوش مصنوعی: اگر عشق تو باعث بهبودی و سلامت جان شود، هر کسی که دلی پر درد دارد را به تو درمان کن.
عشق شیرست و چو طعمه طلبد، از پی او
جگر خون شده بر آتش دل بریان کن
هوش مصنوعی: عشق مانند شیر است و زمانی که به دنبال خود می‌گردد، دل شمعی را در آتش می‌سوزاند و احساسی از عذاب و رنج در جان می‌آفریند.
زین نمط شعر ازو خواه که گرمست از عشق
از درختان طمع میوه بتابستان کن
هوش مصنوعی: از این راه و روش شعر، اگر بخواهی، که عشق در آن وجود دارد، مانند درختانی بمان و انتظار میوه‌های تابستان را بکش.
سیف فرغانی اگر ملک ابد میخواهی
اینچنین ملک بدست از در درویشان کن
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی به سلطنتی جاودان دست یابی، باید از دروازه‌ درویشان وارد شوی و به روش آنها عمل کنی.