گنجور

بخش ۷۱ - خطاب به خورشید

ای خطاب تو نیر اعظم
ای خضر کسوف مسیحا دم
ای فریدون خطهٔ اعلی
بی نصیب از تو دیدهٔ اعمی
چون نمایی به صبح رایت نور
خیل ضحاک شب شود مقهور
در حجاب تو اختران یکسر
اندرین هفت منظر اخضر
دو وشاقند بسته دردو وثاق
بر میان بهر بندگیت نطاق
هم قمر پرده‌دار ایوانت
هم عطارد دبیر دیوانت
از پی بزم توست خنیاگر
در سیم قصر، زهره ازهر
بسته پیشت کمر به سرهنگی
والی عقرب آن یل جنگی
سعد اکبر عیال‌ انعامت
راهب دیر حارس بامت
توکه در هفت‌کشوری خسرو
شهسواری و لیک تنها رو
دار ملک تو کشور چارم
بام قصر تو پنجمین طارم

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: طریق التحقیق دکتر مؤذنی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای خطاب تو نیر اعظم
ای خضر کسوف مسیحا دم
هوش مصنوعی: ای خطاب تو، ای نیرومندترین، ای خضر که در حالتی شبیه کسوف، دمیدنی همانند مسیحا داری.
ای فریدون خطهٔ اعلی
بی نصیب از تو دیدهٔ اعمی
هوش مصنوعی: ای فریدون، تو در این سرزمین برتر چه برکت‌هایی داری، اما بی‌نصیب و بی‌خبر از وجود تو، چشمی کور به این موضوع نمی‌نگرد.
چون نمایی به صبح رایت نور
خیل ضحاک شب شود مقهور
هوش مصنوعی: وقتی تو پرچم نور را در صبح به نمایش می‌گذاری، لشکر شب بر اثر این نور شکست خواهد خورد.
در حجاب تو اختران یکسر
اندرین هفت منظر اخضر
هوش مصنوعی: در حجاب تو ستاره‌ها به کلی در این هفت منظر سبز قرار دارند.
دو وشاقند بسته دردو وثاق
بر میان بهر بندگیت نطاق
دو بنده و نوکر برای خدمت به تو در این دو سرا بر کمر خود نطاق بسته‌اند.
هم قمر پرده‌دار ایوانت
هم عطارد دبیر دیوانت
هوش مصنوعی: هم قمری که در پرده‌سازی زیبایی‌های ایوانت نقش دارد، هم عطارد که به مانند دبیر، مسئول تنظیم و ترتیب امور دیوانت است.
از پی بزم توست خنیاگر
در سیم قصر، زهره ازهر
هوش مصنوعی: در پی جشن و شادی تو، موسیقی‌دان در قصر نقره‌ای می‌نوازد و به زیبایی و دل‌انگیزی تو می‌بالد.
بسته پیشت کمر به سرهنگی
والی عقرب آن یل جنگی
هوش مصنوعی: در حضور تو، کمر به جنگ بسته‌ام، مانند فرمانده‌ای که با مقتدرانه‌ای در برابر دشمنان قرار می‌گیرد.
سعد اکبر عیال‌ انعامت
راهب دیر حارس بامت
هوش مصنوعی: سعد بزرگتر از تو، مانند اعضای خانواده‌ات است و راهب دیر نگهبان خانه‌ات است.
توکه در هفت‌کشوری خسرو
شهسواری و لیک تنها رو
هوش مصنوعی: تو که در هفت کشور به عنوان سلطان و فرمانروا شناخته شده‌ای، اما در تنهایی و بدون همراهی بر روی خودت تکیه کرده‌ای.
دار ملک تو کشور چارم
بام قصر تو پنجمین طارم
هوش مصنوعی: ملک شما در سرزمین چهارم قرار دارد و بام کاخ شما در طبقه پنجم است.