گنجور

بخش ۵۵ - کل یوم هو فی شأن

این مثل در زمانه معروف است
که عملها به وقت موقوف است
باش راضی بدانچه او دهدت
گر همه زشت‌، ورنکو دهدت
نیک و بد نفع و ضر و راحت ورنج
کز تو بگذشت در سرای سپنج‌،
یا چو افسانه‌ایست یا خوابی
یا چو در بها روان آبی
حاصل عمر جز یکی دم نیست
و آن دم از رنج و غم مسلم نیست
نفسی کز تو بگذرد آن رفت
در پی آن نفس نه بتوان رفت
کوش تا آن نفس‌که آید پیش
نشود از تو فوت ای درویش
از سر نفس خیز بهر خدای
تا شوی روشناس هردوسرای
در ره عشق او بلاکش باش
همچو ایوب در بلا خوش باش
چون در آید بلا، مگردان روی
روی درحق کن و «‌رضینا» گوی

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: طریق التحقیق دکتر مؤذنی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

این مثل در زمانه معروف است
که عملها به وقت موقوف است
هوش مصنوعی: این جمله می‌گوید که کارها و اعمال انسان‌ها به زمان و موقعیت مناسب بستگی دارد و در زمان‌های خاص انجام می‌شود. از این رو، انجام کارها تنها به خود عمل بستگی ندارد بلکه به زمان و شرایط هم مربوط می‌شود.
باش راضی بدانچه او دهدت
گر همه زشت‌، ورنکو دهدت
هوش مصنوعی: به آنچه که خداوند به تو می‌دهد، راضی باش، حتی اگر همه چیز به نظرت بد بیاید؛ زیرا ممکن است در آن خیر و خوبی نهفته باشد.
نیک و بد نفع و ضر و راحت ورنج
کز تو بگذشت در سرای سپنج‌،
هوش مصنوعی: هر چیزی که به تو تعلق دارد، چه خوب و چه بد، چه سود و چه زیان، چه آرامش و چه رنج، همه‌ی این‌ها از سرای وجود تو می‌گذرد.
یا چو افسانه‌ایست یا خوابی
یا چو در بها روان آبی
هوش مصنوعی: این موضوع یا داستانی شگفت‌انگیز است، یا مانند یک خواب می‌باشد، یا مثل آبی است که در میان گل‌ها جاری است.
حاصل عمر جز یکی دم نیست
و آن دم از رنج و غم مسلم نیست
هوش مصنوعی: حاصل عمر انسان چیزی جز یک لحظه نیست و آن لحظه هم پر از درد و غم نیست.
نفسی کز تو بگذرد آن رفت
در پی آن نفس نه بتوان رفت
هوش مصنوعی: اگر نفسی از تو بگذرد و دور شود، دیگر نمی‌توان به دنبال آن نفس رفت.
کوش تا آن نفس‌که آید پیش
نشود از تو فوت ای درویش
هوش مصنوعی: تلاش کن که وقتی نفس تو به جلو می‌آید، از تو دور نشود، ای درویش.
از سر نفس خیز بهر خدای
تا شوی روشناس هردوسرای
هوش مصنوعی: برای رضای خدا از خودت فارغ شو و بیدار شو تا در هر دو جهان، یعنی دنیا و آخرت، شناخته شده و معتبر باشی.
در ره عشق او بلاکش باش
همچو ایوب در بلا خوش باش
هوش مصنوعی: در مسیر عشق، صبر و تحمل را از دست نده و مانند ایوب که در سختی‌ها راضی و شاد بود، با آرامش زندگی کن.
چون در آید بلا، مگردان روی
روی درحق کن و «‌رضینا» گوی
هوش مصنوعی: وقتی مشکلات و سختی‌ها به سراغت می‌آید، روی خود را برنتاب، بلکه به حق توجه کن و بگو که راضی هستی.