بخش ۴۶ - در طبیبان نادان گوید
این نمودیم حدّ این پنجاه
کرد باید کنون سخن کوتاه
حکما جمله حدّ این امراض
این نهادند بر سواد و بیاض
از اطباء عام این ایّام
گر بپرسی از این همه یک نام
به خدا ار شناسد و داند
ور هزارن کتاب برخواند
همه از جهل پر شر و شورند
همه کناس و اکمه و کورند
صدهزاران مریض را هر سال
بکشند از تباهی افعال
همه هستند یار عزرائیل
قاتل ایشان و خلق جمله قتیل
وای آنکس که هست حاجتمند
به چنین قوم کور بیدر و بند
ای خداوند از این چنین حکما
خلق را کن به فضل خویش رها
که جهان شد ز فعلشان ویران
خلق را زین بدان به جان برهان
بخش ۴۵ - فی تفصیل العلل و بیانالامراض: سکته از انسداد بطن دماغبخش ۴۷ - در صفت منجّم حاذق و منافق و تمثیل اصحاب دعوی به غیر معنی فی بطلان احکام النجوم و صفة هیئةالفلک و واضع هذاالعلم، قال النبّی علیهالسّلام: النجوم حق و احکامها باطل، و قال علیهالسّلام: من آمن بالنجوم فقد کفر، و قال علیهالسّلام: تعلموا منالنجوم ماتعرفون به ساعات اللیل والنهار، و قال امیرالمؤمنین علیبن ابیطالب علیهالسّلام: تعلموا بالنجوم فانه علم من علومالنبوة و قالاللّٰه تعالی: والسماء ذاتالبروج، والشّمس والقمر بحسبان: باز اینها که مرد احکامند
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: محمودرضا رجایی
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
این نمودیم حدّ این پنجاه
کرد باید کنون سخن کوتاه
هوش مصنوعی: ما بهحدود پنجاه موضوع اشاره کردیم، حالا باید بهطور مختصر صحبت کنیم.
حکما جمله حدّ این امراض
این نهادند بر سواد و بیاض
هوش مصنوعی: دانشمندان همه این بیماریها را به دو دسته تقسیم کردهاند: بیماریهایی که به خاطر نداشتن اطلاعات کافی ایجاد میشوند و بیماریهایی که به دلیل وجود اطلاعات نادرست به وجود میآیند.
از اطباء عام این ایّام
گر بپرسی از این همه یک نام
هوش مصنوعی: اگر از پزشکان این روزها بپرسی، از بین این همه پزشک فقط یک نفر را نام میبرند.
به خدا ار شناسد و داند
ور هزارن کتاب برخواند
هوش مصنوعی: اگر کسی خدا را بشناسد و به درستی درک کند، حتی اگر هزاران کتاب هم بخواند، به حقیقت نخواهد رسید.
همه از جهل پر شر و شورند
همه کناس و اکمه و کورند
هوش مصنوعی: همه از نادانی پر از هیاهو و آشفتگی هستند و همه با نقصهای خود، فهمی درست از واقعیات ندارند.
صدهزاران مریض را هر سال
بکشند از تباهی افعال
هوش مصنوعی: هر سال، بسیاری از بیمارانی که به خاطر رفتار نادرست یا شرایط ناخوشایند گرفتار بیماری شدهاند، جان خود را از دست میدهند.
همه هستند یار عزرائیل
قاتل ایشان و خلق جمله قتیل
هوش مصنوعی: همه انسانها در نهایت به سرنوشت مرگ دچار خواهند شد و همه آنها در واقع تحت تاثیر عزرائیل، فرشته مرگ، قرار دارند. به طور کلی، تمام مخلوقات به نوعی قربانی مرگ هستند.
وای آنکس که هست حاجتمند
به چنین قوم کور بیدر و بند
هوش مصنوعی: وای بر کسی که به افراد نابینا و بدون هیچ قیدی نیازمند باشد.
ای خداوند از این چنین حکما
خلق را کن به فضل خویش رها
هوش مصنوعی: ای خداوند، از این نوع حکما (دانشمندان) که مردم را با افکار خود در بند کردهاند، به رحمت و لطف خود آزاد کن.
که جهان شد ز فعلشان ویران
خلق را زین بدان به جان برهان
هوش مصنوعی: این دنیا به خاطر اقدامات آنها ویران شده است و به همین دلیل، مردم را به سختی و رنج میاندازد.