بخش ۱۸ - فی مذمّة الختن
کیست این هست مر مرا داماد
کرده حمدان ز بهر زن پر باد
گه و بیگه درآید از درِ تو
کام و ناکام گشته همسر تو
گشته معروف هرکه و هرجای
کیست این مر مراست خواهر گای
گادن آنگه کند که گیرد زر
کس خواهر به زر درد آن خر
وان زمانی که سیم نستاند
ای بسا گاو و خر که برراند
هر تجمل که دارد از پی کیر
بدهد وان دنس نگردد سیر
چون نماند درم طلاق دهد
چک بیزاری و فراق دهد
سال و مه گادن به زر کند او
چون نماند درم به در کند او
خاک بر فرق خواهر و داماد
که نگردد کسی از ایشان شاد
هرکه خواهد جماع سیم دهد
زر به معشوق خود سلیم دهد
زانکه داماد تا نیابد سیم
نکند فرج خواهرت به دو نیم
آنکه او خواهرت همی گاید
مرگ بابات را همی پاید
دور باد ای برادر از ما دور
خواهر و دختر ار چه بس مستور
بخش ۱۷ - اندر مذمّت دختر گوید: ور بود خود نعوذباللّٰه دختبخش ۱۹ - اندر مذمّت عمّ گوید: آنکه عمّ تو و آنکه خال تواند
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: محمودرضا رجایی
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
کیست این هست مر مرا داماد
کرده حمدان ز بهر زن پر باد
هوش مصنوعی: کیست که به خاطر زن، من را داماد کرده و به من افتخار میدهد؟
گه و بیگه درآید از درِ تو
کام و ناکام گشته همسر تو
هوش مصنوعی: هر لحظه ممکن است به در خانه تو کسی بیاید، در حالی که برخی خوشحال و برخی دیگر ناامید هستند و در واقع این نشان دهنده حال و وضعیت کسانی است که به عشق تو وابستهاند.
گشته معروف هرکه و هرجای
کیست این مر مراست خواهر گای
هوش مصنوعی: هر کسی معروف شده و در هر جایی نامش به گوش میرسد، این مراتب به خواهر من مربوط است.
گادن آنگه کند که گیرد زر
کس خواهر به زر درد آن خر
هوش مصنوعی: وقتی کسی به خواستگاری برود، باید به خوبی و با احترام رفتار کند، چون در غیر این صورت ممکن است به مشکل بر بخورد.
وان زمانی که سیم نستاند
ای بسا گاو و خر که برراند
هوش مصنوعی: وقتی که نقره و ثروت از دست برود، بسیاری از گاوها و خرها از بین میروند.
هر تجمل که دارد از پی کیر
بدهد وان دنس نگردد سیر
هوش مصنوعی: هر نوع زینتی که دارد، به خاطر وابستگی به کسی است و بدون آن، هرگز خوشحال نخواهد بود.
چون نماند درم طلاق دهد
چک بیزاری و فراق دهد
هوش مصنوعی: زمانی که پولی باقی نماند، جدایی و دوری را به تو تحمیل میکند.
سال و مه گادن به زر کند او
چون نماند درم به در کند او
هوش مصنوعی: سال و ماه را مانند طلا میسازد، چون درم (پول) نداشته باشد، در (کار) خود را درست میکند.
خاک بر فرق خواهر و داماد
که نگردد کسی از ایشان شاد
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که بر سر خواهر و شوهری که هیچکس از شادی آنها بهرهمند نمیشود، خاک میبارد. به عبارت دیگر، این دو به اندازهای مشکلات دارند یا اوضاع به گونهای است که هیچ کس نمیتواند از خوشحالی آنها لذت ببرد.
هرکه خواهد جماع سیم دهد
زر به معشوق خود سلیم دهد
هوش مصنوعی: هر کس که بخواهد با محبوب خود در محبت و نزدیکی باشد، باید محبت و خلوص را به او هدیه کند.
زانکه داماد تا نیابد سیم
نکند فرج خواهرت به دو نیم
هوش مصنوعی: خود را با شرایط وخیم مواجه نکن. زیرا کسی که در زندگیاش به موفقیت نمیرسد، نمیتواند به دیگران کمک کند یا مشکلات آنها را حل کند.
آنکه او خواهرت همی گاید
مرگ بابات را همی پاید
هوش مصنوعی: کسی که به خواهر تو کمک میکند، همواره مرگ پدرت را نظارت میکند.
دور باد ای برادر از ما دور
خواهر و دختر ار چه بس مستور
هوش مصنوعی: ای برادر، از ما دور باش و خواهر و دختر نیز، هرچند که این افراد مستور و پنهان هستند.