گنجور

بخش ۴۰ - صفة‌المغرورین فی دارالدّنیا

آن شنیدی که حامد لفاف
در حریم حرم چو کرد طواف
ناگهی باز خورد بر وی پیر
آنکه در عصر خود نداشت نظیر
گفت شیخا بگوی تا چونی
تا به رنج زمانه مرهونی
گفت حالم سلامت و خیرست
لفظ من سال و ماه لاضیرست
گفت ویحک سخن خطا گفتی
همچو نادان به خود برآشفتی
آدمی خیر آنگهی دارد
که صراط دقیق بگذارد
تو هنوز از صراط نگذشتی
خیر چون باشد ای دد دشتی
بعد از آن در بهشت چون رفتی
از سلامت تو بهره بگرفتی
ناشده در بهشت و دار سلام
چون سلامت بُوَد نیافته کام
چون از این هر دو فارغ آیی تو
آنگهی خیر را بشایی تو
ایمن از هر نهاد زشت شوی
به سلامت چو در بهشت شوی
مر ترا هست هر دوان در پی
خویش را خیر گفته عزّ علی
از حقیقت چنان به دل دوری
که نه‌ای اوستاد مزدوری
یک زمان از نهاد خود برخیز
در رکاب محمّدی آویز
آنچه گفته‌ست شرع آمده گیر
وآنچه مقدور کائن آن شده گیر
یک زمان شرع را متابع شو
پس مرفّه به دشت در بغنو

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: محمودرضا رجایی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

آن شنیدی که حامد لفاف
در حریم حرم چو کرد طواف
هوش مصنوعی: آیا به یاد داری که حامد لفاف چطور در حریم حرم طواف کرد؟
ناگهی باز خورد بر وی پیر
آنکه در عصر خود نداشت نظیر
هوش مصنوعی: ناگهان، فردی که در زمان خود همتایی نداشت، دوباره به صحنه بازگشت.
گفت شیخا بگوی تا چونی
تا به رنج زمانه مرهونی
هوش مصنوعی: شیخ، بگو چطور هستی تا ببینم چگونه در برابر سختی‌های زندگی اسیر شده‌ای.
گفت حالم سلامت و خیرست
لفظ من سال و ماه لاضیرست
هوش مصنوعی: او گفت که حالش خوب است و خوشحال است، اما کلامش نشان‌دهنده گذر زمان و بی‌معنایی است.
گفت ویحک سخن خطا گفتی
همچو نادان به خود برآشفتی
هوش مصنوعی: تو به اشتباه سخن گفتی و مانند فردی نادان، ناراحت و عصبانی شدی.
آدمی خیر آنگهی دارد
که صراط دقیق بگذارد
هوش مصنوعی: انسان زمانی نیکو می‌شود که به درستی و دقیق از مسیر حق عبور کند.
تو هنوز از صراط نگذشتی
خیر چون باشد ای دد دشتی
هوش مصنوعی: تو هنوز مراحل سخت و مشکل را طی نکرده‌ای، پس چگونه می‌توانی به خیر و خوبی دست پیدا کنی، ای موجود وحشی و بی‌رحم؟
بعد از آن در بهشت چون رفتی
از سلامت تو بهره بگرفتی
هوش مصنوعی: پس از آن که به بهشت رفتی، از نعمت‌های خوشبختی و سلامت برخوردار می‌شوی.
ناشده در بهشت و دار سلام
چون سلامت بُوَد نیافته کام
هوش مصنوعی: در بهشت و مکان‌های خوشبختی، چیزی که به آن می‌رسند، هنوز محقق نشده است. وقتی که امنیت و آرامش وجود ندارد، کسی به آرزوها و خواسته‌ها نمی‌رسد.
چون از این هر دو فارغ آیی تو
آنگهی خیر را بشایی تو
هوش مصنوعی: زمانی که از هر دو این مشکل یا نگرانی رهایی یابی، آنگاه توانایی شادی و خوشی را خواهی داشت.
ایمن از هر نهاد زشت شوی
به سلامت چو در بهشت شوی
هوش مصنوعی: وقتی که از هر کار ناپسند دور شوی و به راه درست بروی، به آرامش و خوشبختی دست می‌یابی؛ مانند کسی که در بهشت زندگی می‌کند.
مر ترا هست هر دوان در پی
خویش را خیر گفته عزّ علی
هوش مصنوعی: تو در تلاش و کوشش هستی و هر دو طرف به دنبالت هستند، ولی بر تو خوب است که این را تحمل کنی.
از حقیقت چنان به دل دوری
که نه‌ای اوستاد مزدوری
هوش مصنوعی: تو به حقیقت آن‌قدر دوری که نمی‌توانی به آن دسترسی پیدا کنی و در واقع، به گونه‌ای در کار خود بی‌مهارت شده‌ای.
یک زمان از نهاد خود برخیز
در رکاب محمّدی آویز
هوش مصنوعی: وقتی که زمانی فرامی‌رسد، از هویت خود برآی و به حمایت از حضرت محمد(ص) بپیوند.
آنچه گفته‌ست شرع آمده گیر
وآنچه مقدور کائن آن شده گیر
هوش مصنوعی: هر چیزی را که در دین و شریعت بیان شده است بپذیر و آنچه که در جهان ممکن است و به وقوع پیوسته، به آن تأسیس کن.
یک زمان شرع را متابع شو
پس مرفّه به دشت در بغنو
هوش مصنوعی: مدتی به قوانین شرع پایبند باش، سپس به زندگی راحت و آسوده در دشت بروی.