گنجور

بخش ۵۱ - در ذمّ مقابح و افعال نکوهیده و منع آن

مبر این زندگی به صدرِ سعیر
هم بدینجاش واگذار و بمیر
زنده آنجایگه مبر تن خویش
آب حیوان مده به دشمن خویش
حرب قائم شده میان دو تن
چه دهی تیغ خویش زی دشمن
که چو چشم اجل فراز کند
پس از آن عقل چشم باز کند
تا ببینی نهان عالم را
تا ببینی جهان آدم را
تا ببینی یکی به چشم عیان
چیزها را چنانکه هست چنان
تو هنوز از جهان چه دیدستی
زین جهان نام او شنیدستی
غافلی از جهان و از کارش
نازموده به فعل کردارش
تو چو داماد و عقبی است عروس
سوی دنیی نگه مکن به فسوس
ترسم این غفلت از همه مقصود
باز دارد ترا گه موعود
پیش سلطان به پاسبان منگر
نظرِ شاه مر ترا بهتر

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: محمودرضا رجایی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مبر این زندگی به صدرِ سعیر
هم بدینجاش واگذار و بمیر
هوش مصنوعی: این زندگی را به جهنم هم نرسان، همینجا رهایش کن و برو.
زنده آنجایگه مبر تن خویش
آب حیوان مده به دشمن خویش
هوش مصنوعی: زنده به جایی برو که جسمت را قربانی نکنند و به دشمن خود هم زندگی دوباره نده.
حرب قائم شده میان دو تن
چه دهی تیغ خویش زی دشمن
هوش مصنوعی: دو نفر در حال جنگ با یکدیگر هستند، حالا تو چطور می‌توانی شمشیر خود را به سمت دشمن برانید؟
که چو چشم اجل فراز کند
پس از آن عقل چشم باز کند
هوش مصنوعی: زمانی که حکم مرگ فرارسید، پس از آن است که عقل انسان متوجه واقعیت‌ها و حقایق زندگی می‌شود.
تا ببینی نهان عالم را
تا ببینی جهان آدم را
هوش مصنوعی: برای اینکه دنیای پنهان را مشاهده کنی، باید دنیای انسان‌ها را بشناسی.
تا ببینی یکی به چشم عیان
چیزها را چنانکه هست چنان
هوش مصنوعی: برای اینکه بتوانی چیزها را همان‌طور که هستند ببینی و درک کنی، باید کسی را ببینی که روشنی و واقعیت‌ها را به وضوح نشان دهد.
تو هنوز از جهان چه دیدستی
زین جهان نام او شنیدستی
هوش مصنوعی: شما هنوز از این دنیا چه تجربه‌ای داشته‌اید، جز اینکه نام او را شنیده‌اید؟
غافلی از جهان و از کارش
نازموده به فعل کردارش
هوش مصنوعی: نسبت به دنیا و کارهایش بی‌خبر هستی و اعمالت نشان‌دهندهٔ این نادانی است.
تو چو داماد و عقبی است عروس
سوی دنیی نگه مکن به فسوس
هوش مصنوعی: تو مانند دامادی هستی که به عروس نگاه می‌کند، اما نباید به دنیا و وسوسه‌های آن توجه کنی.
ترسم این غفلت از همه مقصود
باز دارد ترا گه موعود
هوش مصنوعی: ترس من این است که این بی‌توجهی تو را از هدف نهایی‌ات دور کند و نتوانی به وعده‌ای که در انتظار آن هستی برسیم.
پیش سلطان به پاسبان منگر
نظرِ شاه مر ترا بهتر
هوش مصنوعی: به جای اینکه به پاسبان پیش سلطان نگاه کنی، بهتر است به چشم شاه نگاه کنی.