گنجور

بخش ۲۰ - حکایة و مثل

گفت بهلول را یکی داهی
جبه‌ای بُرد بخشمت خواهی
گفت خواهم دویست چوب بر او
گفت چوبت چه آرزوست بگو
گفت زیرا که در سرای غرور
راحت از رنج دل نباشد دور
از پی آنکه در سرای سپنج
هیچ راحت نیافت کس بی‌رنج
اندرین منزل فریب و غرور
راحت از رنج دل نبینم دور
جبّهٔ مرد زهد و سنت اوست
زانکه تصحیف جبّه جنّة اوست
جبّهٔ بُرد را چه خواهم کرد
جبّه‌ای بخش نام او آورد
زانکه اندر سرای راحت و رنج
از پی نام خود نه از سرِ خنج
هرچه گردون به خلق بسپردست
نام جمله به نزد من بردست
راز این کلبه نفس غمّازست
عقل کل گنج‌خانهٔ رازست
چه ستانی ز دست آنکس قوت
که کند درس علم مات یموت

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: محمودرضا رجایی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گفت بهلول را یکی داهی
جبه‌ای بُرد بخشمت خواهی
هوش مصنوعی: یکی از آدم‌ها به بهلول گفت: اگر بخواهی، می‌توانی همین جبهه را که به تو دادم، از من بگیری.
گفت خواهم دویست چوب بر او
گفت چوبت چه آرزوست بگو
هوش مصنوعی: گفت می‌خواهم دوهزار چوب به او بزنم، اما پرسید چوب زدن به او چه آرزویی داری، بگو.
گفت زیرا که در سرای غرور
راحت از رنج دل نباشد دور
هوش مصنوعی: در خانه‌ی خودخواهی و تکبر، آسایش از زحمت دل به دور خواهد بود.
از پی آنکه در سرای سپنج
هیچ راحت نیافت کس بی‌رنج
هوش مصنوعی: در پی آنکه در دنیای پر از مشکلات و سختی‌ها، هیچ‌کس به راحتی دست نیافته و همه درگیر رنج و زحمت هستند.
اندرین منزل فریب و غرور
راحت از رنج دل نبینم دور
هوش مصنوعی: در این دنیا پر از فریب و ظاهرسازی، آرامش را دور از درد دل نمی‌بینم.
جبّهٔ مرد زهد و سنت اوست
زانکه تصحیف جبّه جنّة اوست
هوش مصنوعی: پوشش روحانی و ساده‌زیستی مرد، نشانه‌ی اوست، زیرا که تغییر در این پوشش، به معنای از دست رفتن جایگاه معنوی اوست.
جبّهٔ بُرد را چه خواهم کرد
جبّه‌ای بخش نام او آورد
هوش مصنوعی: من نمی‌دانم با این جبهه‌ی ساده چه کار کنم، وقتی که نام او را به دوش می‌کشم.
زانکه اندر سرای راحت و رنج
از پی نام خود نه از سرِ خنج
هوش مصنوعی: چون در خانه‌ی آسایش و درد، آدمی تنها به دنبال نام و یاد خود است و نه به خاطر دردهایش.
هرچه گردون به خلق بسپردست
نام جمله به نزد من بردست
هوش مصنوعی: هر چیزی که خداوند به مردم داده است، همه آن نام‌ها و ویژگی‌ها نزد من جمع شده است.
راز این کلبه نفس غمّازست
عقل کل گنج‌خانهٔ رازست
هوش مصنوعی: این خانه پر از راز و اسرار است و دلیلی بر این که عقل کل درون آن، مانند صندوقچه‌ای پر از گنجینه‌های پنهان، به حساب می‌آید.
چه ستانی ز دست آنکس قوت
که کند درس علم مات یموت
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که از کسانی که به دانش و علم می‌پردازند، نمی‌توان انتظار قوی بودن و پایداری داشت؛ چرا که علم می‌تواند انسان را به چالش بکشد و برخی افراد را از پا درآورد.

حاشیه ها

1402/06/23 18:08
Azar

ای کاش معنی شعرها رو هم میذاشتید. بعضیاش کمی سختن