گنجور
سنایی غزنویسنایی

بخش ۳۳ - صفت قتل حسین‌بن علی علیه‌السّلام به اشارهٔ یزید علیه اللعنة

دشمنان قصد جان او کردند
تا دمار از تنش برآوردند
عمروعاص از فساد رایی زد
شرع را خیره پشت پایی زد
بر یزید پلید بیعت کرد
تا که از خاندان برآرد گرد
شرم و آزرم جملگی بگذاشت
جمعی از دشمنان بر او بگماشت
تامر او را به نامه و به حیل
از مدینه کشند در منهل
کربلا چون مقام و منزل ساخت
ناگه آل زیاد بر وی تاخت
راه آبِ فرات بربستند
دل او زان عنا و غم خستند
عمروعاص و یزید بد اختر
به سرِ آب بر فکنده سپر
شمر و عبداللّٰه زیاد لعین
روحشان جفت باد با نفرین
برکشیدند تیغ بی‌آزرم
نز خدا ترس و نه ز مردم شرم
سرش از تیغ به تیغ ببریدند
واندر آن فعل سود می‌دیدند
تنش از تیغ خصم پاره شده
آل مروان برو نظاره شده
به دمشق اندرون یزید پلید
منتظر بود تا سرش برسید
پیش بنهاد و شادمانی کرد
تکیه بر دنیی و امانی کرد
بتی از قول خویش املا کرد
کین دیرینه جسن و اِنها کرد
دست شومش بر آن لب و دندان
زد قضیب از نشاط و لب خندان
کینهٔ خزرج و حدیث اسل
وآن مکافات زشت و دست عمل
کین آبا بتوخته ز حسین
خواسته کینه‌های بدر و حُنین
شهربانو و زینب گریان
مانده در فعل ناکسان حیران
سربرهنه بر اشتر و پالان
پیش ایشان ز درد دل نالان
علی‌الاصغر ایستاده به پای
وان سگان ظلم را بداده رضا
عمروعاص و یزید و ابن‌زیاد
همچو قوم ثمود و صالح و عاد
بر جفا کرده آن سگان اصرار
رفته از حقد بر ره انکار
هیچ ناورده در رهِ بیداد
مصطفی را و مرتضی را یاد
یکسو انداخته مجامله را
زشت کرده ره معامله را
کرده دوزخ برای خویش معدّ
بوالحکم را گزیده بر احمد
راه آزرم و شرم بربسته
عهد و پیمان شرع بشکسته
بخش ۳۲ - در مناقب امیرالمؤمنین حسین‌بن علی علیهماالسّلام: ذکر الحسین یضئی العینین سلالة الانبیاء و ولدالاصفیا والاولیاء والاوصیاء و شهید الکربلاء و قرّة عین المصطفی، بضعة المرتضی و کبد فاطمة‌الزهراء رضی‌اللّٰه عنه و عن‌والدیه، قال‌اللّٰه سبحانه و تعالی عزّ من قائل فی‌محکم کتابه: ان‌الذین یؤذون‌اللّٰه و رسوله لعنهم اللّٰه فی‌الدنیا والآخرة واعدّ لهم عذاباً مهیناً و اولئک هم‌الخاسرون، و قال النّبی علیه‌السّلام: ترکت کتاب‌اللّٰه و عترتی فاخبر ان و عداللّٰه حق.بخش ۳۴ - در صفت کربلا و نسیم مشهد معظّم: حبّذا کربلا و آن تعظیم

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: محمودرضا رجایی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

حاشیه ها

1396/05/23 14:07
...

شاید بشه این قسمت و قسمت بعدی از حدیقه حکیم سنایی رو از ناشناخته ترین و البته مختصرترین مقاتل حسین در قالب شعر دونست.
سنایی در قسمت های قبلی و بعدی این باب به شخصیت های مهم اسلام مثل خلفای راشدین و ابوحنیفه و شافعی هم اشاره میکنه. جالب اینکه سنایی یادی از مالک بن انس و احمد بن حنبل نمیکنه.
البته سنایی در همین باب و در قسمتی تحت عنوان فی مذمة اهل التعصب و... به شدت به تعصب فرقه ای اعتراض می کنه و میگه بوحنیفه و شافعی هر دو حق هستند و نفس خبیث انسان متعصب هست که باطله:
گر ترا بوحنیفه دیو نمود / او سوی دین به جز فرشته نبود
شافعی گر بر تو بولهبست / سوی من امین حق نسبست
هر دو حقند باطل از من و توست / باطل از خبث این دل من و تست
با احترام.

1397/08/18 12:11
رضا

بتی از قول خویش املا کرد/ کین دیرینه جسن و اِنها کرد:
صحیح: بیتی از قول خویش املا کرد/ کین دیرینه جست و اِنها کرد (حدیقه چاپ مرحوم مدرس رضوی، ص269)