بخش ۵ - ذکر هدایت قرآن
رهبر است او و عاشقان راهی
رسن است او و غافلان چاهی
در بُن چاه جانت را وطن است
نور قرآن به سوی او رسن است
خیز و خود را رسن به چنگ آور
تا بیابی نجات بوک و مگر
ورنه گشتی به قعر چاه هلاک
آب و بادت دهد به آتش و خاک
تو چو یوسف به چاهی از شیطان
خردت بشری و رسن قرآن
گر همی یوسفیت باید و جاه
چنگ در وی زن و برآی ز چاه
تو چو یوسف به شاهی ارزانی
گردی آنگه که سرِّ او دانی
رادمردان رسن بدان دارند
تا بدان آب جان به دست آرند
تو رسن را ز بهر آن سازی
تا کنی بهر نان رسن بازی
کس نداند دو حرف از قرآن
با چنین دیده در هزار قران
دست عقلت چو چرخ گردانست
پای بند دلت تن و جان است
گر ترا تاج و تخت باید و جاه
چه نشینی مقیم در بُن چاه
یوسف تو به چاه درماندست
دل تو سورهٔ سفه خواندست
رسن از درد ساز و دلو از آه
یوسف خویش را بر آر از چاه
بخش ۴ - در اعجاز قرآن: ای ز دریا به کف کف آوردهبخش ۶ - فی عزّةالقرآن انّها لیست بالاعشار والاخماس: بهر یک مشت کودک از وسواس
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: محمودرضا رجایی
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
رهبر است او و عاشقان راهی
رسن است او و غافلان چاهی
هوش مصنوعی: او رهبر مسیر عشق است و برای عاشقان، راهی روشن و هدایتگر دارد. اما برای کسانی که غافل هستند، به مانند چاهی عمیق و تاریک میباشد که ممکن است آنها را در خود فرو ببرد.
در بُن چاه جانت را وطن است
نور قرآن به سوی او رسن است
هوش مصنوعی: در عمق وجودت، روح تو به قرآن وابسته است و مانند رشتهای که به طرف بالا کشیده میشود، نور قرآن تو را به سوی روشنی هدایت میکند.
خیز و خود را رسن به چنگ آور
تا بیابی نجات بوک و مگر
هوش مصنوعی: بیدار شو و کوشش کن تا خودت را از مشکلات نجات دهی، شاید که بتوانی به خیر و نجاتی دست یابی.
ورنه گشتی به قعر چاه هلاک
آب و بادت دهد به آتش و خاک
هوش مصنوعی: اگر چنین نشود، مقامت به دنیای عمیق و خطرناک سقوط میکند و در این صورت، زندگی و وجودت ممکن است به باد رفته و در آتش و خاک نابود شود.
تو چو یوسف به چاهی از شیطان
خردت بشری و رسن قرآن
هوش مصنوعی: تو مانند یوسف در چاهی از مشکلات و موانع قرار گرفتهای، اما عقل و دانش تو از پیروی شیطان دور است و به جای آن، به راهنمایی قرآن، همچون یک رسن، اتکا داری.
گر همی یوسفیت باید و جاه
چنگ در وی زن و برآی ز چاه
هوش مصنوعی: اگر میخواهی به مقام و زیبایی یوسف دست یابی، باید زحمتی بکشی و از چنگال مشکلات بیرون بیایی.
تو چو یوسف به شاهی ارزانی
گردی آنگه که سرِّ او دانی
هوش مصنوعی: اگر تو مانند یوسف به مقام و بزرگی دست یابی، زمانی به این افتخار خواهی رسید که به راز و حکمت او آشنا باشی.
رادمردان رسن بدان دارند
تا بدان آب جان به دست آرند
هوش مصنوعی: مردان بزرگ و دلیر برای رسیدن به هدفهایشان تلاش و کوشش میکنند و با زحمت، آب زندگی را به دست میآورند.
تو رسن را ز بهر آن سازی
تا کنی بهر نان رسن بازی
هوش مصنوعی: تو برای به دست آوردن نان، خودت را به زحمت میاندازی و به کارهای سخت رو میآوری.
کس نداند دو حرف از قرآن
با چنین دیده در هزار قران
هوش مصنوعی: هیچکس نمیداند که با چنین نگاهی، دو کلمه از قرآن را با ارزش بیشتری از هزار قرآن دیگر درک کند.
دست عقلت چو چرخ گردانست
پای بند دلت تن و جان است
هوش مصنوعی: اگر عقل تو مانند چرخ گردان باشد، دل و جانت به آن وابسته است و تحت تأثیر آن قرار دارد.
گر ترا تاج و تخت باید و جاه
چه نشینی مقیم در بُن چاه
هوش مصنوعی: اگر به دنبال مقام و ثروت هستی، چرا در عمق چاه نشستهای و کاری نمیکنی؟
یوسف تو به چاه درماندست
دل تو سورهٔ سفه خواندست
هوش مصنوعی: دل تو در حال حاضر مانند یوسف در چاه گرفتار است، اما تو میتوانی با خواندن سورهٔ سفه به درماندگی این دل پایان دهی.
رسن از درد ساز و دلو از آه
یوسف خویش را بر آر از چاه
هوش مصنوعی: زنجیر به خاطر درد به صدا درآمده و با آه یوسف، دلو را از چاه بیرون بکش.