گنجور

بخش ۷۵ - فی نفی صفات المذمومِة عن‌الله تعالی

در حق حقّ غضب روا نبود
زانکه صاحب غضب خدا نبود
غضب و حقد هر دو مجبورند
وین صفت هردو از خدا دورند
غضب و خشم و کین و حقد و حسد
نیست اندر صفات فرد اَحد
همه رحمت بود ز خالق بار
هست بر بندگان خود ستّار
می‌دهد مر ترا به رحمت پند
به خودت می‌کشد به لطف کمند
گر نیایی بخواندت سوی خویش
به تلطّف بهشت آرد پیش
زانکه هستی بدین سرای دریغ
تو گرفته ز جهل راه گُریغ
دُرّ توحید را تویی چو صدف
آدم تازه را شدی تو خلف
گر کنی ضایع آن در توحید
شوی از مفلسی ز مایه فرید
ور تو آن درّ را نگهداری
سر ز هفت و چهار بگذاری
به سرور ابد رسی پس از آن
نرسد مر ترا ز خلق زیان
در زمانه تو سرفراز شوی
در فضای ازل چو باز شوی
دست شاهان ترا شود منزل
هر دو پایت برآید از بُن گِل

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: محمودرضا رجایی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

در حق حقّ غضب روا نبود
زانکه صاحب غضب خدا نبود
هوش مصنوعی: غضب کردن در مورد حق، سزاوار نیست چون کسی که خشمگین می‌شود، خداوند نیست.
غضب و حقد هر دو مجبورند
وین صفت هردو از خدا دورند
هوش مصنوعی: خشم و کینه هر دو حالاتی هستند که انسان را به راهی ناخواسته می‌برند و این ویژگی‌ها در واقع از خداوند فاصله دارند.
غضب و خشم و کین و حقد و حسد
نیست اندر صفات فرد اَحد
هوش مصنوعی: در ویژگی‌های خدا هیچ نشانه‌ای از خشم، کینه، حسد و حسادت وجود ندارد.
همه رحمت بود ز خالق بار
هست بر بندگان خود ستّار
هوش مصنوعی: تمام نعمت‌ها و رحمت‌ها از سوی خالق به بندگانش نازل می‌شود و او همیشه در پنهان‌سازی خطاها و اشتباهات بندگان خود مهربان است.
می‌دهد مر ترا به رحمت پند
به خودت می‌کشد به لطف کمند
هوش مصنوعی: به تو رحمت و رحیمی می‌دهد و از لطف خود تو را به سوی خود می‌کشاند.
گر نیایی بخواندت سوی خویش
به تلطّف بهشت آرد پیش
هوش مصنوعی: اگر نخواهی بیایی، با نرمی و ملاطفت تو را فرا می‌خوانم، تا بهشت را برایت فراهم کنم.
زانکه هستی بدین سرای دریغ
تو گرفته ز جهل راه گُریغ
هوش مصنوعی: زیرا که وجود تو در این دنیا غم‌انگیز است و به دلیل نادانی‌ات راه فراری نداری.
دُرّ توحید را تویی چو صدف
آدم تازه را شدی تو خلف
هوش مصنوعی: تو مانند صدفی هستی که مروارید توحید را در خود جای داده‌ای و انسان تازه‌ای را به وجود آورده‌ای که به آفرینش و شناخت الهی مرتبط است.
گر کنی ضایع آن در توحید
شوی از مفلسی ز مایه فرید
هوش مصنوعی: اگر در راه توحید سستی کنی، به خاطر فقر و نداشتن، از اصل و منبع خود بی‌نصیب می‌مانی.
ور تو آن درّ را نگهداری
سر ز هفت و چهار بگذاری
هوش مصنوعی: اگر تو آن گوهری را که داری، به خوبی حفاظت کنی، می‌توانی از تمام نیکی‌ها و خوبی‌ها بهره‌مند شوی.
به سرور ابد رسی پس از آن
نرسد مر ترا ز خلق زیان
هوش مصنوعی: پس از رسیدن به خوشبختی و خوشحالی ابدی، دیگر هیچ آسیبی از خلق و مردم به تو نخواهد رسید.
در زمانه تو سرفراز شوی
در فضای ازل چو باز شوی
هوش مصنوعی: اگر در زمانه‌ی خود به اوج سرافرازی برسی، مانند پرنده‌ای خواهی بود که به فضا و آزادی اولیه خود باز می‌گردد.
دست شاهان ترا شود منزل
هر دو پایت برآید از بُن گِل
هوش مصنوعی: دست پادشاهان به تو کمک می‌کند و توانایی‌ات بالا می‌رود، بنابراین می‌توانی از وضعیت سخت و دشوار خارج شوی و به موفقیت دست یابی.