گنجور

بخش ۷۲ - فی قضائه و قدره و امره و صنعه

داده از حکم تو تمنّی را
امر دین را و عقل دنیی را
آنچه زاید ز عالم از امرست
وآنچه گوید نبی هم از امرست
کفر و دین خوب و زشت و کهنه و نو
یرجع الامر کلّه زی او
هرچه در زیر امر جبّارند
همه بر وفق امر بر کارند
همه مقهور و قدرتش قاهر
صنع او بر ظهورشان ظاهر
همه موقوف قدرت و حلمش
همه محبوس سابق علمش
آنکه عامی و آنکه از علماست
آنکه محکوم و آنکه از حکماست
همه را بازگشت حضرت اوست
هرکرا مُنّتی است مِنت اوست
عقل را نقل کرده اسبابش
نفس را پی بریده انسابش
نسب نفس سوی عالم جان
همچو کورست و گوهر عمان

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: محمودرضا رجایی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

داده از حکم تو تمنّی را
امر دین را و عقل دنیی را
هوش مصنوعی: از تو خواسته‌ام که آرزوهای خود را بر اساس دستورات تو قرار دهم و مسائل دین را نیز در نظر بگیرم، همچنین عقل و منطق دنیایم را رعایت کنم.
آنچه زاید ز عالم از امرست
وآنچه گوید نبی هم از امرست
هوش مصنوعی: هر چیزی که در جهان به وجود می‌آید، تحت فرمان و اراده پروردگار است، و آنچه که پیامبران می‌گویند نیز از همان اراده الهی نشأت می‌گیرد.
کفر و دین خوب و زشت و کهنه و نو
یرجع الامر کلّه زی او
هوش مصنوعی: همه چیز در نهایت به او برمی‌گردد؛ چه کفر باشد و چه دین، چه خوب باشد و چه بد، چه کهنه باشد و چه نو.
هرچه در زیر امر جبّارند
همه بر وفق امر بر کارند
هوش مصنوعی: هر چیزی که زیر فرمان یک قدرت بزرگ قرار دارد، طبق همان فرمان عمل می‌کند و به‌درستی در مسیر مورد نظر او حرکت می‌کند.
همه مقهور و قدرتش قاهر
صنع او بر ظهورشان ظاهر
هوش مصنوعی: تمام موجودات تحت سلطه او هستند و توانایی او به وضوح در وجودشان نمایان است.
همه موقوف قدرت و حلمش
همه محبوس سابق علمش
هوش مصنوعی: همه‌چیز زیر نظر قدرت و بردباری اوست و همه چیز در محدوده دانش پیشین او قرار دارد.
آنکه عامی و آنکه از علماست
آنکه محکوم و آنکه از حکماست
هوش مصنوعی: هر کسی در موقعیت و مقام خاص خود قرار دارد، چه فردی بی‌تجربه و غیر متخصص باشد و چه کسی با دانش و آگاهی. برخی ممکن است در قید و بند محدودیت‌ها باشند و برخی دیگر از خرد و دانش بهره‌مند شوند.
همه را بازگشت حضرت اوست
هرکرا مُنّتی است مِنت اوست
هوش مصنوعی: همه چیز به بازگشت و بازگشت به وجود او بستگی دارد، و هر کسی که افزایشی و لطفی دارد، در حقیقت این لطف از جانب اوست.
عقل را نقل کرده اسبابش
نفس را پی بریده انسابش
هوش مصنوعی: عقل و اندیشه انسان به چیزهایی که به آن ارتباط دارد می‌نگرد، در حالی که نفس یا روح او به چیزهایی که باعث افتخارش هستند، مرتبط می‌شود و به نوعی پیوند خانوادگی را قطع می‌کند.
نسب نفس سوی عالم جان
همچو کورست و گوهر عمان
هوش مصنوعی: نفس انسان در پی درک حقیقت و معنای وجود است، اما همان‌طور که یک فرد نابینا نمی‌تواند زیبایی‌ها را ببیند، نفس نیز بدون آگاهی و شناخت نمی‌تواند به درستی به درک عمیق‌تری از جهان و حقیقت دست یابد. مانند آن که جواهرات ارزشمند در عمان وجود دارند، اما اگر کسی نتواند آنها را ببیند، هیچگاه به ارزش واقعی آنها پی نمی‌برد.