گنجور

بخش ۶۰ - قالَ النّبیُّ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ سَلَّمَ: فرغ َاللهُ تَعالَی عَنِ الخلْقِ وَ الخُلْق وَ الاَجَلِ وَ الرِّزْقِ؛ التمثیل فی نَحْنُ قَسَمْنا

هرچه آن کدخدای دکاندار
سوی خانه فرستد از بازار
آنکه باشد به خانه در خویشش
در شبانگاه آورد پیشش
هرچه زینجا بری نگه دارند
در قیامت همانت پیش آرند
نیست آنجا تغیّر و تبدیل
نشود نیک بد به هیچ سبیل
چیزی آنجا به کس نخواهد داد
دادنی داد وان دگر همه باد
خیز و برخوان اگر نمیدانی
سرِّ این از کلام ربّانی
لن تجد سنّتش ز تبدیلا
لن تجد ملتش ز تحویلا
نیست بر حکم قاطعش تبدیل
نیست بر امر جامعش تحویل
خیز و تر دامنی ز خود کن دور
ورنه نبوی در آن جهان معذور
آتش اندر غم و زحیر زنی
گر کنون نفس را به تیر زنی

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: محمودرضا رجایی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هرچه آن کدخدای دکاندار
سوی خانه فرستد از بازار
هوش مصنوعی: هر چیزی که آن کدخدای دکاندار به سوی خانه بفرستد از بازار، به خانه می‌آید.
آنکه باشد به خانه در خویشش
در شبانگاه آورد پیشش
هوش مصنوعی: کسی که در خانه‌اش در شب میهمان داشته باشد، به او توجه و احترام می‌گذارد.
هرچه زینجا بری نگه دارند
در قیامت همانت پیش آرند
هوش مصنوعی: هر چیزی که از اینجا به دنیا بفرستی، در قیامت همان را به تو نشان می‌دهند.
نیست آنجا تغیّر و تبدیل
نشود نیک بد به هیچ سبیل
هوش مصنوعی: در آنجا هیچ چیزی دچار تغییر و تحول نمی‌شود و نیک و بد در هیچ مسیری تغییر نمی‌کند.
چیزی آنجا به کس نخواهد داد
دادنی داد وان دگر همه باد
هوش مصنوعی: هیچ چیزی در آن مکان به کسی داده نخواهد شد، تنها چیزی که وجود دارد، بی‌ارزشی و پوچ بودن است.
خیز و برخوان اگر نمیدانی
سرِّ این از کلام ربّانی
هوش مصنوعی: بیدار شو و بخوان، اگر نمی‌دانی راز این سخن الهی چیست.
لن تجد سنّتش ز تبدیلا
لن تجد ملتش ز تحویلا
هوش مصنوعی: تو نخواهی یافت که سنت و روش او تغییر کرده باشد و نه خواهی دید که ملتش دگرگون شده باشد.
نیست بر حکم قاطعش تبدیل
نیست بر امر جامعش تحویل
هوش مصنوعی: بر تصمیم قطعی او تغییر و تحولی رخ نمی‌دهد و در حکم کلی او هیچ‌گونه تغییری یا جابجایی امکان‌پذیر نیست.
خیز و تر دامنی ز خود کن دور
ورنه نبوی در آن جهان معذور
هوش مصنوعی: برخیز و از خود دور شو، زیرا در آن دنیا، اگر این کار را نکنی، معذور نخواهی بود.
آتش اندر غم و زحیر زنی
گر کنون نفس را به تیر زنی
هوش مصنوعی: اگر در درد و غم فرو رفته‌ای، پس با آنچه که در دلت هست (نفس) مانند تیر برخورد کن و آن را از دل بیرون بیاور.