سناییبخش ۵۵ - در اتّصال بدو گوید
چند گویی رسیدگی چه بُوَد
در ره دین گزیدگی چه بُوَد
تا گزنده بوی گزیده نه‌ای
تا درنده بوی رسیده نه‌ای
بند بر خود نهی گزیده شوی
پای بر سر نهی رسیده شوی
آدمی کی بود گزنده چه تو
دیو و دد کی بود درنده چه تو
غافلی سال و ماه مغروری
دد و دیوی و ز آدمی دوری
سال و مه کینه‌جوی همچو پلنگ
خلق عالم ز طبع تو دلتنگ
بر سر شاهراه هیچکسی
برسی در خود و درو نرسی
آیتی کرد کوفی از صوفی
عشق و رای قریشی و کوفی
صوفی و عشق و در حدیث هنوز
سلب و ایجاب ولایجوز و یجوز
صوفیان دستها برآورده
که بلی را بلا بدل کرده
خاکپاشانِ حجلهٔ انسش
ره‌نشینانِ حجرهٔ قدسش
همه بدرایتان پردهٔ رشک
غرقه از پای تا به سر در اشک
همه ارزانیان حلم شده
همه زندانیان علم شده
خویشتن را فرو نه از گردن
تا شوی نازنین هر برزن
دین برون آید ار گنه بنهی
سر پدید آید از کُله بنهی
دیدهٔ پاک پاک‌دین بیند
دیده چون پاک شد چنین بیند
خاکسارند باد سارانش
تاج دارند تاجدارانش
از سر این دلق هفت رنگ برآر
جامه یک رنگ دار عیسی‌وار
تا چو عیسی بر آب راه کنی
همره از آفتاب و ماه کنی
همهٔ خود ز خویشتن کم کن
وآنگه آن دم حدیث آدم کن
تا بُوَد نفس ذرّه‌ای با تو
نرسی هیچ‌گونه آنجا تو
نفس را آن هوا نسازد هیچ
خیز و بی‌نفس راه را بپسیچ
بخش ۵۴ - فی الاتحاد: در جهان یک زیان چو سودِ تو نیستبخش ۵۶ - من اَمَنَ بطاعته فقد خَسَر خُسراناً مبینا: روبهی پیر روبهی را گفت
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: محمودرضا رجایی
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
چند گویی رسیدگی چه بُوَد
در ره دین گزیدگی چه بُوَد
هوش مصنوعی: چند بار می‌خواهی بگویی که چگونه می‌توان در مسیر دین آزادی و انتخاب داشت؟
تا گزنده بوی گزیده نه‌ای
تا درنده بوی رسیده نه‌ای
هوش مصنوعی: تا زمانی که طعم گزندگی را نچشیده‌ای، نمی‌توانی درک کنی چه حسی دارد. تا زمانی که با خطر یا چالش روبرو نشده‌ای، احساس واقعی آن را نخواهی فهمید.
بند بر خود نهی گزیده شوی
پای بر سر نهی رسیده شوی
هوش مصنوعی: اگر خود را مهار کنی و بر نفس خود تسلط پیدا کنی، به اوج معانی و موفقیت‌ها می‌رسی.
آدمی کی بود گزنده چه تو
دیو و دد کی بود درنده چه تو
هوش مصنوعی: انسانیت انسان در رفتار و کردار او مشخص می‌شود، نه در ظاهر یا خصوصیات ظاهری. در واقع، تفاوتی بین انسان و موجودات درنده نیست اگر که رفتارش غیرانسانی باشد.
غافلی سال و ماه مغروری
دد و دیوی و ز آدمی دوری
هوش مصنوعی: غافلی، در طول سال‌ها و ماه‌ها، به خودبینی و غرور مشغولی و از انسانیت‌ات دور افتاده‌ای.
سال و مه کینه‌جوی همچو پلنگ
خلق عالم ز طبع تو دلتنگ
هوش مصنوعی: کینه‌جویی و دشمنی سال‌ها و ماه‌ها مانند پلنگ است و مردم جهان به خاطر طبیعت تو دلگیر و ناراحت هستند.
بر سر شاهراه هیچکسی
برسی در خود و درو نرسی
هوش مصنوعی: در وسط راه، هیچ‌کس نمی‌تواند به خود یا به واقعیت درونی‌اش دسترسی پیدا کند.
آیتی کرد کوفی از صوفی
عشق و رای قریشی و کوفی
هوش مصنوعی: شخصی از کوفه عشق و دانش را به نمایش گذاشته است و به نوعی تمایز بین فرهنگ قریش و کوفی را نشان می‌دهد.
صوفی و عشق و در حدیث هنوز
سلب و ایجاب ولایجوز و یجوز
هوش مصنوعی: صوفی و عشق در گفتگو هنوز در حال بحث و بررسی هستند که چه چیزی درست است و چه چیزی نادرست.
صوفیان دستها برآورده
که بلی را بلا بدل کرده
هوش مصنوعی: صوفیان با دستانی بالا رفته، به رضایت و تسلیم در مقابل تقدیر، آماده‌اند که مشکلات را به نعمت تبدیل کنند.
خاکپاشانِ حجلهٔ انسش
ره‌نشینانِ حجرهٔ قدسش
هوش مصنوعی: آنان که با محبت و طراوت در فضای نزدیکی او زندگی می‌کنند، در حقیقت مهمانان آن مکان مقدس و روحانی هستند.
همه بدرایتان پردهٔ رشک
غرقه از پای تا به سر در اشک
هوش مصنوعی: به شما می‌گوید که تمام زیبایی‌هایتان باعث حسرت دیگران شده و آنها در این حسادت غرق در اشک هستند.
همه ارزانیان حلم شده
همه زندانیان علم شده
هوش مصنوعی: همه کسانی که صبر و حوصله دارند، به درستی به علم و دانش دست یافته‌اند و در واقع به نوعی در اسارت آن علم و آگاهی قرار گرفته‌اند.
خویشتن را فرو نه از گردن
تا شوی نازنین هر برزن
هوش مصنوعی: این بیت بیان می‌کند که برای اینکه تبدیل به یک فرد دوست داشتنی و جذاب شوی، باید خودخواهی و غرور را کنار بگذاری و با humility و تواضع رفتار کنی.به عبارت دیگر، باید از خودبرتربینی دست برداشته و با مردم با محبت و فروتنی برخورد کنی تا در دل آنها جا شوی.
دین برون آید ار گنه بنهی
سر پدید آید از کُله بنهی
هوش مصنوعی: اگر گناه را پشت سر بگذاری و آن را رها کنی، دین و ایمان واقعی در تو به ظهور می‌رسد و خود را نشان می‌دهد.
دیدهٔ پاک پاک‌دین بیند
دیده چون پاک شد چنین بیند
هوش مصنوعی: چشم کسی که پاک و با ایمان باشد، وقتی که خود را پاک کند، چیزهای پاک و زیبا را می‌بیند.
خاکسارند باد سارانش
تاج دارند تاجدارانش
هوش مصنوعی: کسانی که به خاک می‌افتند و humble (فروتن) هستند، همانند افرادی که در موقعیت‌های بالاتری قرار دارند، ارزش و احترام دارند.
از سر این دلق هفت رنگ برآر
جامه یک رنگ دار عیسی‌وار
هوش مصنوعی: از روی این لباس چندرنگ، یک لباس یکرنگ بساز و به‌گونه‌ای زندگی کن که مانند عیسی، پاک و بی‌آلایش باشی.
تا چو عیسی بر آب راه کنی
همره از آفتاب و ماه کنی
هوش مصنوعی: به گونه‌ای زندگی کن که مانند عیسی بتوانی بر روی آب راه بروی و همراه با نور آفتاب و ماه، مسیر روشنی را پیش بگیری.
همهٔ خود ز خویشتن کم کن
وآنگه آن دم حدیث آدم کن
هوش مصنوعی: تمامی وابستگی‌ها و تعلقات خود را کنار بگذار و سپس در آن لحظه، داستان و راز آفرینش انسان را بازگو کن.
تا بُوَد نفس ذرّه‌ای با تو
نرسی هیچ‌گونه آنجا تو
هوش مصنوعی: تا زمانی که نفس و وجود تو با چیزی از آنجا همراه نباشد، هیچ‌گاه به آن مکان نخواهی رسید.
نفس را آن هوا نسازد هیچ
خیز و بی‌نفس راه را بپسیچ
هوش مصنوعی: نفس نمی‌تواند از چیزی خارج شود و هیچ حرکتی انجام دهد، و بدون نفس نیز نمی‌توان به هیچ جا راهی پیدا کرد.
آهنگ ها
این شعر را چه کسی در کدام آهنگ خوانده است؟
"Hafez, Act II Scene ۱: Revolt"
با صدای Behzad Abdi (آلبوم Abdi: Hafez)