گنجور

بخش ۵۰ - فی رؤیا النّیّرین والکواکب الخمسة السیّارة

دیدن آفتاب را در خواب
پادشه گفته‌اند از هر باب
ماه مانند رایزن باشد
دگری گفت نه که زن باشد
جرم مریخ یا زحل در خواب
صاحب محنتست و رنج و عذاب
تیر مانندهٔ دبیر آمد
مشتری خازن و وزیر آمد
زهره خود هست مایهٔ آرامش
مایهٔ عیش و کام و آرامش
وآن دگر کوکبان برادر دان
گاه تعبیرشان برادر خوان
همچو یعقوب کین طریق نهاد
راز این علم بر پسر تقریر بگشاد
مهر و ماهش پدر بُد و مادر
کوکبان چون برادران در خور
بس کن از فال و زجر وز تعبیر
در گذر زین که کرده‌ای
کس چو ما دید خیره غمخواران
می‌گذاریم خواب بیداران
خفته بیدار کردن آسانست
غافل و مرده هر دو یکسانست

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: محمودرضا رجایی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دیدن آفتاب را در خواب
پادشه گفته‌اند از هر باب
هوش مصنوعی: در خواب، دیدن خورشید نشانه‌ای از خوش‌یمنی و پیروزی است و این موضوع در هر زمینه‌ای مورد توجه قرار گرفته است.
ماه مانند رایزن باشد
دگری گفت نه که زن باشد
هوش مصنوعی: ماه مانند مشاوری است که به ما اشاره می‌کند، ولی دیگری می‌گوید که او بیشتر به زنی شباهت دارد.
جرم مریخ یا زحل در خواب
صاحب محنتست و رنج و عذاب
هوش مصنوعی: افراد دچار درد و رنج به دلیل شرایط محیطی و وضعیتی که در آن قرار دارند، ممکن است تحت تاثیر وضعیت سیاراتی مانند مریخ یا زحل قرار گیرند. این نشان می‌دهد که برخی از مشکلات و سختی‌ها به نوعی به عوامل خارجی مرتبط هستند.
تیر مانندهٔ دبیر آمد
مشتری خازن و وزیر آمد
هوش مصنوعی: تیر به مانند نوشتاری که یک دبیر می‌کند، به سوی هدفی مشخص می‌رود و مشتری نیز همچون کسی است که به کالایی یا خدمت نیاز دارد، و خازن و وزیر به نوعی نمایانگر عوامل یا مولفه‌های کلیدی در این تعامل هستند. در اینجا، هدف و نقش هر یک از این افراد و عناصر را در یک فرایند مشخص نشان می‌دهد.
زهره خود هست مایهٔ آرامش
مایهٔ عیش و کام و آرامش
هوش مصنوعی: زهره خود باعث آرامش و شادی است و منبع خوشبختی و لذت به شمار می‌آید.
وآن دگر کوکبان برادر دان
گاه تعبیرشان برادر خوان
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره به دو ستاره یا سیاره است که همچون برادرانی در آسمان می‌درخشند و تعبیر یا معنای آن‌ها نیز به نوعی به یکدیگر مرتبط است. به عبارتی، این ستاره‌ها با یکدیگر نسبت و ارتباطی دارند که از نظر معنایی و نمادین می‌توان آن‌ها را برادران تصور کرد.
همچو یعقوب کین طریق نهاد
راز این علم بر پسر تقریر بگشاد
هوش مصنوعی: مانند یعقوب که راز این علم را به پسرش آموزش داد، در این مسیر نیز رمز و رازها را برای او روشن کردم.
مهر و ماهش پدر بُد و مادر
کوکبان چون برادران در خور
هوش مصنوعی: آفتاب و ماه به عنوان پدر و مادر یک ستاره زیبا توصیف شده‌اند و این ستاره به مانند برادرانی است که در حساسی بودن و زیبایی به یکدیگر شبیه هستند.
بس کن از فال و زجر وز تعبیر
در گذر زین که کرده‌ای
هوش مصنوعی: دیگر از پیشگویی و رنج و تعبیر دست بکش، چرا که این کارها را انجام داده‌ای.
کس چو ما دید خیره غمخواران
می‌گذاریم خواب بیداران
هوش مصنوعی: هیچ‌کس مانند ما نمی‌تواند غمخواران را در حالی که خوابیده‌اند، ببیند و ما در این حال، خواب بیداران را ترک می‌کنیم.
خفته بیدار کردن آسانست
غافل و مرده هر دو یکسانست
هوش مصنوعی: بیدار کردن کسی که خوابیده کار ساده‌ای است، اما فردی که غافل یا مرده است، به یک اندازه دشوار است.

حاشیه ها

1398/08/06 14:11
سیاوش

در بیت پنجم، مصرع اول درست این است: زهره خود هست مایه ی رامش...