گنجور

بخش ۴۹ - فی رؤیاء السّباع

شیر خصمی مسلّط و مغرور
که بُوَد کارش از مجامله دور
پیل شاهیست لیک با هیبت
هرکسی ترسناک از آن صولت
کبک باشد به هر سبیل مفید
نیست بر قول اوستاد مزید
آهو از خانهٔ زنان تعبیر
بیشتر دارد ای به دانش پیر
دشمن آید پلنگ بدکردار
که بُوَد در معاملت مکّار
ببر را هم به دشمن انگارند
به کتاب اندرون چنین آرند
خرس خصمیست پر خیانت و دزد
که ز دیدار او نیابی مزد
یوز و کفتار و گرگ با روباه
دشمنانند هریکی بدخواه
ورچه روباه حیله‌گر باشد
مرده بینی ورا بتر باشد
مار بینی عدوی کینه‌ورست
ور کند قصد تو ترا بترست
گزدم و غنده و دگر حشرات
همه باشد ز جملهٔ آفات
سگ به خواب اندرون عوان باشد
لیک بیدار پاسبان باشد

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: محمودرضا رجایی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شیر خصمی مسلّط و مغرور
که بُوَد کارش از مجامله دور
هوش مصنوعی: شیر خشمگینی که قدرت زیادی دارد و به خود مغرور شده، نمی‌تواند با مدارا و نرمش رفتار کند.
پیل شاهیست لیک با هیبت
هرکسی ترسناک از آن صولت
هوش مصنوعی: فیل همانند یک شاه در میان دیگران است، اما به خاطر بزرگی و قدرتش می‌تواند برای هر کسی ترسناک به نظر برسد.
کبک باشد به هر سبیل مفید
نیست بر قول اوستاد مزید
هوش مصنوعی: کبک به هر طریقی که باشد، مفید نیست و فقط به گفته استاد خود ارزش دارد.
آهو از خانهٔ زنان تعبیر
بیشتر دارد ای به دانش پیر
هوش مصنوعی: آهو در نظر زنان بیشتر از دیگران معنا و ارزش دارد، ای صاحب علم و تجربه.
دشمن آید پلنگ بدکردار
که بُوَد در معاملت مکّار
هوش مصنوعی: وقتی دشمنی شبیه پلنگ بدجنس به سراغ می‌آید، این شخص در معاملات خود بسیار فریبکار است.
ببر را هم به دشمن انگارند
به کتاب اندرون چنین آرند
هوش مصنوعی: حتی یک ببر را نیز ممکن است به عنوان دشمن در نظر بگیرند، و در کتاب‌های مختلف این تصور را به ثبت می‌رسانند.
خرس خصمیست پر خیانت و دزد
که ز دیدار او نیابی مزد
هوش مصنوعی: خرس نماد دشمنی پر از خیانت و دزد است که از ملاقات او هیچ بهره‌ای نخواهی برد.
یوز و کفتار و گرگ با روباه
دشمنانند هریکی بدخواه
هوش مصنوعی: یوز، کفتار و گرگ همه با روباه دشمنند و هر یک به او حسادت دارند.
ورچه روباه حیله‌گر باشد
مرده بینی ورا بتر باشد
هوش مصنوعی: اگرچه روباه موجودی فریبکار است، اما وقتی او را در حالت مرده ببینی، برایت خطرناک‌تر به نظر می‌رسد.
مار بینی عدوی کینه‌ورست
ور کند قصد تو ترا بترست
هوش مصنوعی: اگر مار را ببینی که دشمنی کینه‌توز است، بدان که اگر به تو حمله کند، از او بترس.
گزدم و غنده و دگر حشرات
همه باشد ز جملهٔ آفات
هوش مصنوعی: من بر اثر نیش و گزیدگی حشرات و موجودات دیگر، می‌فهمم که همه آن‌ها از جملهٔ آفات زندگی هستند.
سگ به خواب اندرون عوان باشد
لیک بیدار پاسبان باشد
هوش مصنوعی: سگ در حالت خواب ممکن است بی‌خبر و سرگردان باشد، اما وقتی بیدار می‌شود، به عنوان نگهبان همیشه هوشیار و آماده است.