بخش ۴۴ - ایضاً فیالتوکّل
ربع مسکون چو از طریق شمار
شد به فرسنگ بیست و چار هزار
تو اگر واقفی به صرف و صروف
بدلش کن به بیست و چار حروف
ساعت شب چو ضم کنی با روز
خود بود بیست و چار آدم سوز
قاف قول شهادتین ترا
بیریا و نفاق و کیف و مِرا
از همه عالمت برون آرد
نه به آلت به کاف و نون آرد
از ورای خرد سخن زو گو
وردت این بس که لاهو الّا هو
کلمهٔ حق چو در شمار آمد
عدد حرف بیست و چار آمد
نیمی از بحر جان دوازده دُرج
نیمی از چرخ دین دوازده بُرج
دُرجها پر ز دُرّ امید است
برجها پر ز ماه و خورشید است
درِّ دریای این جهانی نه
ماه و خورشید آسمانی نه
درِّ دریای عالم جبروت
ماه و خورشید آسمان سکوت
بخش ۴۳ - فی توکل العجوز: حاتم آنگه که کرد عزم حرمبخش ۴۵ - التمثّل فیالرؤیاء و تعبیره و هو ثمانون رؤیا عجیبة: خلق تا در جهانِ اسبابند
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: محمودرضا رجایی
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ربع مسکون چو از طریق شمار
شد به فرسنگ بیست و چار هزار
هوش مصنوعی: وقتی که چهار گوشه زمین به حساب آورده شود، فاصلهاش به بیست و چهار هزار فرسنگ میرسد.
تو اگر واقفی به صرف و صروف
بدلش کن به بیست و چار حروف
هوش مصنوعی: اگر تو به اصول و قواعد زبان آگاه باشی، میتوانی او را به بیست و چهار حرف تغییر دهی.
ساعت شب چو ضم کنی با روز
خود بود بیست و چار آدم سوز
هوش مصنوعی: هنگامی که شب را به روز وصل کنی، همچون ساعتی میشود که بیست و چهار نفر را میسوزاند.
قاف قول شهادتین ترا
بیریا و نفاق و کیف و مِرا
هوش مصنوعی: من به تو شهادت میدهم که با صداقت و بدون تزویر هستی و اینچنین من نیز به تو میگویم.
از همه عالمت برون آرد
نه به آلت به کاف و نون آرد
هوش مصنوعی: توانایی تو تنها به ابزار و وسایل محدود نیست؛ بلکه از تمامی جهات و دنیای بیرون میتواند تو را به جلو براند.
از ورای خرد سخن زو گو
وردت این بس که لاهو الّا هو
هوش مصنوعی: از فرای منطق و عقل، حرفی از او بزن که این کافی است که جز او چیزی نیست.
کلمهٔ حق چو در شمار آمد
عدد حرف بیست و چار آمد
هوش مصنوعی: وقتی که کلمهٔ حق به حساب آورده شد، عدد آن به بیست و چهار رسید.
نیمی از بحر جان دوازده دُرج
نیمی از چرخ دین دوازده بُرج
هوش مصنوعی: نصف اقیانوس روح شامل دوازده قسمت میشود و نیمی از چرخش مذهب نیز به دوازده بخش تقسیم میگردد.
دُرجها پر ز دُرّ امید است
برجها پر ز ماه و خورشید است
هوش مصنوعی: امیدها همچون جواهر در دلها به وفور پیدا است و برجها از وجود ماه و خورشید روشن و پرنور هستند.
درِّ دریای این جهانی نه
ماه و خورشید آسمانی نه
هوش مصنوعی: جواهر واقعی این دنیا نه در ماه و نه در خورشید آسمان است.
درِّ دریای عالم جبروت
ماه و خورشید آسمان سکوت
هوش مصنوعی: نور و زیبایی که از دریا و آسمان به ما میرسد، نشاندهندهی قدرت و عظمت جهانی است که ما در آن زندگی میکنیم، و این زیبایی در سکوت و آرامش اطراف خود به وضوح نمایان است.