گنجور

بخش ۳۰ - اندر شُکر گوید

آدمی سوی حق همی پوید
آن نکوتر که شکر او گوید
اوست بی‌شکل و جسم و هفت و چهار
ایزد فرد و خالق جبّار
شکل و جسم و طبایع و تبدیل
آدمی راست ماه و سال عدیل
موضع کفر نیست جز در رنج
مرجع شکر نیست جز سرِ گنج
چون شدی بر قضای او صابر
خواند آنگاه مر ترا شاکر
شکرگوی از پی زیادت را
عالم‌الغیب والشهادة را
شکّر شکر او که داند رُفت
گوهر ذکر او که داند سُفت
او ببخشد هم او ثواب دهد
او بگوید هم او جواب دهد
هرچه بستد ز نعمت و نازت
به از آن یا همان دهد بازت
گیرم از مویها زبان گردد
هر زبان صد هزار جان گردد
تا بدان شکر او فزون گویند
شکر توفیق شکر چون گویند
پس سوی شکر نعمتش پویند
گر بگویند هم بدو گویند
تن و جان از پی قضا در سکر
دل ترنّم‌کنان که یارب شکر
ورنه در راه دانش و تدبیر
از زن و مرد و از جوان و ز پیر
کورْچشمان عالمِ هوسند
عور جسمان چو مور و چو مگسند

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: محمودرضا رجایی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

آدمی سوی حق همی پوید
آن نکوتر که شکر او گوید
هوش مصنوعی: انسان به سمت حقیقت حرکت می‌کند، هرچه بهتر و شایسته‌تر باشد، بیشتر شکرگزار خواهد بود.
اوست بی‌شکل و جسم و هفت و چهار
ایزد فرد و خالق جبّار
هوش مصنوعی: او بی‌صورت و بی‌بدنه، خدای یگانه و بزرگ است که همه چیز را خلق کرده است.
شکل و جسم و طبایع و تبدیل
آدمی راست ماه و سال عدیل
هوش مصنوعی: انسان دارای ماهیت‌ها و خصوصیات مختلفی است که در طول زمان تغییر می‌کند و این تغییرات به نوعی معادل با گذر زمان و فصل‌هاست.
موضع کفر نیست جز در رنج
مرجع شکر نیست جز سرِ گنج
هوش مصنوعی: محل کفر و نفاق، فقط در زمانی است که انسان در رنج و سختی قرار دارد و در عوض، شکر و gratitude تنها در لحظات خوشی و برخورداری از نعمت‌ها قابل احساس است.
چون شدی بر قضای او صابر
خواند آنگاه مر ترا شاکر
هوش مصنوعی: زمانی که در برابر خواست خداوند صبر کردی، سپس او تو را شایسته شکرگزاری می‌خواند.
شکرگوی از پی زیادت را
عالم‌الغیب والشهادة را
هوش مصنوعی: وقتیکه کسی با شکرگزاری و سپاسگزاری به دنبال افزایش نعمت‌ها و آگاهی از امور پنهان و آشکار است، نشان‌دهنده‌ی درک عمیق او از واقعیت‌ها و جهان است.
شکّر شکر او که داند رُفت
گوهر ذکر او که داند سُفت
هوش مصنوعی: شکر خدا را که او می‌داند چه باید برود و چه چیز باید حفظ شود.
او ببخشد هم او ثواب دهد
او بگوید هم او جواب دهد
هوش مصنوعی: او هم بخشش می‌کند، هم پاداش می‌دهد. او هم سخن می‌گوید، هم پاسخ می‌دهد.
هرچه بستد ز نعمت و نازت
به از آن یا همان دهد بازت
هوش مصنوعی: هر چه از نعمت و زیبایی تو کاسته شود، بهتر از آن را دوباره به تو می‌دهند.
گیرم از مویها زبان گردد
هر زبان صد هزار جان گردد
هوش مصنوعی: اگر موهای تو بتوانند به زبان بیایند و هر زبانی را صحبت کنند، این یعنی صدها هزار جان و زندگی می‌تواند در این زیبایی نهفته باشد.
تا بدان شکر او فزون گویند
شکر توفیق شکر چون گویند
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که برای قدردانی از نعمت‌های الهی و توفیق‌هایی که به انسان داده شده، باید شکرگزاری کرد. در واقع، برای شناخت و ارزش‌گذاری به شکر و نعمت‌ها، باید توفیق شکرگزاری را خود نیز مورد توجه قرار داد.
پس سوی شکر نعمتش پویند
گر بگویند هم بدو گویند
هوش مصنوعی: پس به سوی شکرگزاری نعمت‌هایش حرکت می‌کنند، حتی اگر بگویند که باید به سوی او بروند.
تن و جان از پی قضا در سکر
دل ترنّم‌کنان که یارب شکر
هوش مصنوعی: بدن و روح به دنبال سرنوشت، در حال شادی و سرور با صدای دلنواز می‌گویند: خدای من، شکرگزارم.
ورنه در راه دانش و تدبیر
از زن و مرد و از جوان و ز پیر
هوش مصنوعی: اگر در مسیر علم و حکمت گام برداریم، باید از همه افراد، چه زن و چه مرد، چه جوان و چه پیر، بهره‌مند شویم.
کورْچشمان عالمِ هوسند
عور جسمان چو مور و چو مگسند
هوش مصنوعی: چشم‌نوازان دنیای عشق و هوس، همچون موریانه و مگسی هستند که در جسم خود به‌وجود آمده‌اند، ولی در واقع، بینش و دید آنها محدود و ناپیداست.

حاشیه ها

1397/03/20 07:06
نستوه

در بیت 10 «از» نادرست است و «ار» صحیح است.