گنجور

شمارهٔ ۴۳

بی‌طمع باش اگر همی خواهی
تا نیفتی ز پایهٔ امجاد
زان که چون مرغ دشتی ز ره طمع
کرد آهنگ دانهٔ صیاد
ناشده حلق او چو حلقهٔ دام
همچو حرف طمع شدش ابعاد
که مصاریع گنج خانهٔ فضل
در کف مالکست یا حماد
راه رو تا به عقل بشناسی
خاک زرگر ز خانهٔ حداد
گر نخواهی ز نرگس و لاله
چهره گه زرد و گه سیه چو مداد
در جهان همچو سوسن عاشق
چهره زیبنده باش و طبع آزاد
زندگی ضعف یک دو روزهٔ تو
آتش فتنه در جهان افتاد
تا ابد بیش ذات پاک ترا
از جهان هیچ کار بد مرساد

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بی‌طمع باش اگر همی خواهی
تا نیفتی ز پایهٔ امجاد
هوش مصنوعی: بدون انتظار و طمع زندگی کن، اگر می‌خواهی در جایگاه و مقام خود ثابت بمانی و دچار مشکل نشوید.
زان که چون مرغ دشتی ز ره طمع
کرد آهنگ دانهٔ صیاد
هوش مصنوعی: زیرا هنگامیکه مرغ دشتی به خاطر طمع و نیاز به دانه اقدام کند، به سمت صید و شکار می‌رود.
ناشده حلق او چو حلقهٔ دام
همچو حرف طمع شدش ابعاد
هوش مصنوعی: هنگامی که زنجیر و حلقه‌ای به دور او نیست، احساس می‌کند مانند تله‌ای است که فقط لفظ طمع در آن وجود دارد و هیچ واقعیتی از آن نیست.
که مصاریع گنج خانهٔ فضل
در کف مالکست یا حماد
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که ثروت و فضیلت در دستان کسی است که در آن، نه تنها معانی گرانبها بلکه شکوه و عظمت نیز نهفته است، به ویژه اینکه این فرد می‌تواند دو شخصیت قابل توجه باشد، یعنی مالک یا حماد. در واقع، نشان‌دهنده اهمیت و غنای دانش و فضیلت است که در وجود این افراد وجود دارد.
راه رو تا به عقل بشناسی
خاک زرگر ز خانهٔ حداد
هوش مصنوعی: برای اینکه به درک درستی از عقل و خرد برسید، باید از جایی شروع کنید که اهل دانش و هنر هستند و این مسیر را با شناختن افرادی که در کار خود حرفه‌ای‌اند ادامه دهید.
گر نخواهی ز نرگس و لاله
چهره گه زرد و گه سیه چو مداد
هوش مصنوعی: اگر نمی‌خواهی چهره‌ات به زیبایی گل نرگس و لاله باشد، باید به فکر رنگ‌پریدگی و تیرگی صورتت باشی، مانند رنگ مداد.
در جهان همچو سوسن عاشق
چهره زیبنده باش و طبع آزاد
هوش مصنوعی: در این دنیا مانند گل سوسن، عاشق و با زیبایی خاص خود ظاهر شو و روحی آزاد داشته باش.
زندگی ضعف یک دو روزهٔ تو
آتش فتنه در جهان افتاد
هوش مصنوعی: زندگی تو که تنها چند روزی بیشتر نیست، باعث ایجاد ناراحتی و آشفتگی در جهان شده است.
تا ابد بیش ذات پاک ترا
از جهان هیچ کار بد مرساد
هوش مصنوعی: تا ابد هیچ کار بدی از سوی این جهان به ذات پاک تو نرسد.