گنجور

شمارهٔ ۱۱۱

ای مرد سفر در طلب زاد سفر باش
بشکن شبهٔ شهوت و غواص درر باش
از سیرت سلمان چه خوری حسرت و راهش
بپذیر و تو خود بوذر و سلمان دگر باش
هر چند که طوطی دلت کشتهٔ زهرست
آن زهر دهان را تو همه شهد و شکر باش
چون تو به دل زهر شکر داری از خود
زهر تن او گردد تو مرد عبر باش
در مکهٔ دین ابرههٔ نفس علم زد
تو طیر ابابیل ورا زخم حجر باش
نمرود هوای خانهٔ باطن و ز بت آگند
او رفت سوی عید تو در عیش نظر باش
گر خلق جهان ابرههٔ دین تو باشد
تو بر فلک سیرت ایشان چو قمر باش
آن کس که مر ایوب ترا گرم غم آورد
تو دیدهٔ یعقوب ورا بوی پسر باش
ور دیو ز لا حول تو خواهی که گریزد
از زرق تبرا کن و با دلق عمر باش

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای مرد سفر در طلب زاد سفر باش
بشکن شبهٔ شهوت و غواص درر باش
هوش مصنوعی: ای مرد، در سفر به دنبال نیازهای خود باش و از لذت‌های زودگذر دوری کن. مانند غواصی که به جستجوی گوهرها می‌پردازد، تلاش کن و از چیزهای بی‌ارزش دور بمان.
از سیرت سلمان چه خوری حسرت و راهش
بپذیر و تو خود بوذر و سلمان دگر باش
هوش مصنوعی: از روش و منش سلمان حسرت نخور و راه او را در پیش بگیر، تو هم می‌توانی مانند بوذر و سلمان باشی.
هر چند که طوطی دلت کشتهٔ زهرست
آن زهر دهان را تو همه شهد و شکر باش
هوش مصنوعی: هرچند طوطی دلت تحت تأثیر زهر زبانی قرار گرفته، تو باید همیشه با کلام شیرین و لطیف خود، شیرینی و محبت را به او هدیه بدهی.
چون تو به دل زهر شکر داری از خود
زهر تن او گردد تو مرد عبر باش
هوش مصنوعی: وقتی در دل تو شیرینی عشق وجود دارد، زهر و تلخی از خودت دور می‌شود. پس باید همانند مردان بزرگ و با فضیلت باشی.
در مکهٔ دین ابرههٔ نفس علم زد
تو طیر ابابیل ورا زخم حجر باش
هوش مصنوعی: در مکه، نفس انسان مانند ابرهه به جنگ با دین می‌پردازد، ولی همان‌طور که پرندگان ابابیل به سمت او آمدند، تو نیز باید با تکیه بر علم و دانشی که داری، به مقابله با این نفس بپردازی و از ابزارهایی که در دست داری، استفاده کنی.
نمرود هوای خانهٔ باطن و ز بت آگند
او رفت سوی عید تو در عیش نظر باش
هوش مصنوعی: نمرود که نمایانگر سرکشی و خودبینی است، به خاطر افکار باطنی‌اش، از افکار و خرافات دوری کرده و به سمت فصل جشن و شادی می‌رود. در این حال، مهم است که در این شادی و عیش، به دور از ظواهر و زرق و برق‌ها، با نگاه عمیق و واقعی تماشا کنیم.
گر خلق جهان ابرههٔ دین تو باشد
تو بر فلک سیرت ایشان چو قمر باش
هوش مصنوعی: اگر تمام مردم دنیا مخالف دین تو باشند، تو باید همچون ماه در آسمان، روشنی و زیبایی خود را حفظ کنی و درخشان باشی.
آن کس که مر ایوب ترا گرم غم آورد
تو دیدهٔ یعقوب ورا بوی پسر باش
هوش مصنوعی: آن کسی که غم و اندوهی مانند غم ایوب به تو می‌آورد، تو باید مانند یعقوب او را بوی پسر خود بدانید.
ور دیو ز لا حول تو خواهی که گریزد
از زرق تبرا کن و با دلق عمر باش
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی دیو از تو بگریزد، باید از فریب و تزویر پرهیز کنی و با صداقت و سادگی زندگی کن.