گنجور

شمارهٔ ۷۰

تا سوی خرابات شد آن شاه خرابات
همواره منم معتکف راه خرابات
کردند همه خلق همی خطبهٔ شاهی
چون خیل خرابات بر آن شاه خرابات
من خود چه خطر دارم تا بنده نباشم؟
چون شاه خرابات بود ماه خرابات
گر صومعهٔ شیخ خبر یابد ازین حرف
حقا که شود بندهٔ خرگاه خرابات
بشنو که سنایی سخن صدق به تحقیق
آن کس که چنو نیست هواخواه خرابات
او نیست به جز صورت بی هیئت بی روح
افگنده به میدان شهنشاه خرابات
آن روز مبادم من و آن روز مبادا
بینند ز من خالی درگاه خرابات
شیر نر اگر سوی خرابات خرامد
روباه کند او را روباه خرابات
آن کو «لمن الملک» زند هم حسد آید
او را ز خرابات و علی‌الاه خرابات

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

تا سوی خرابات شد آن شاه خرابات
همواره منم معتکف راه خرابات
هوش مصنوعی: زمانی که آن پادشاه به روزگار فقر و فساد روی آورد، من همواره در این مسیر و در کنار آن همتای خود به اعتکاف نشسته‌ام.
کردند همه خلق همی خطبهٔ شاهی
چون خیل خرابات بر آن شاه خرابات
هوش مصنوعی: همه‌ی مردم به‌طور هماهنگ در حال برگزاری یک مراسم و خطبه برای شاه هستند، همان‌طور که در میان جمعیت زیادی که در خرابات (محل زندگی مستمندان و گناهکاران) تجمع کرده‌اند، به آن شاه توجه می‌کنند.
من خود چه خطر دارم تا بنده نباشم؟
چون شاه خرابات بود ماه خرابات
هوش مصنوعی: من چه خطر و آسیبی دارم اگر بنده و خدمت‌گزار نباشم؟ زیرا وقتی که شاه خرابات (مست) و بی‌قید باشد، ماه خرابات (زیبایی و نورانی) هم در آن فضا وجود دارد.
گر صومعهٔ شیخ خبر یابد ازین حرف
حقا که شود بندهٔ خرگاه خرابات
هوش مصنوعی: اگر دینی که در صومعه شیخ وجود دارد از این حقیقت آگاه شود، به‌راستی بنده و پیرو محل و فضایی خواهد شد که پر از شادی و آزادی است.
بشنو که سنایی سخن صدق به تحقیق
آن کس که چنو نیست هواخواه خرابات
هوش مصنوعی: بشنو که سنایی با صداقت صحبت می‌کند، زیرا کسی که به میخانه‌ها و لهو و لعب علاقه‌مند نیست، در حقیقت نمی‌تواند آنچه را که باید درک کند.
او نیست به جز صورت بی هیئت بی روح
افگنده به میدان شهنشاه خرابات
هوش مصنوعی: او فقط یک تصویر بی‌جان و بی‌تحرک است که در میدان شاه خرابات ظاهر شده است.
آن روز مبادم من و آن روز مبادا
بینند ز من خالی درگاه خرابات
هوش مصنوعی: به روزی که باید بروم، امیدوارم کسی در آن روز مرا در حالتی نبیند که در خانه خراباتی بی‌خبر و بدون مهمانی باشم.
شیر نر اگر سوی خرابات خرامد
روباه کند او را روباه خرابات
هوش مصنوعی: اگر شیر نری به میخانه بیاید، روباه نیز از او پرهیز نمی‌کند و خود را به او نزدیک می‌کند.
آن کو «لمن الملک» زند هم حسد آید
او را ز خرابات و علی‌الاه خرابات
هوش مصنوعی: هر کسی که بخواهد سلطنت و قدرت را برای خود بخواهد، حسادت او نسبت به خرابات (محل‌های نابسامان و خوش‌گذرانی) برمی‌انگیزد و او را به نوعی غم و اندوه می‌کشاند.

خوانش ها

شمارهٔ ۷۰ به خوانش عندلیب