گنجور

شمارهٔ ۵

باز تابی در ده آن زلفین عالم سوز را
باز آبی بر زن آن روی جهان افروز را
باز بر عشاق صوفی طبع صافی جان گمار
آن دو صف جادوی شوخ دلبر جان دوز را
باز بیرون تاز در میدان عقل و عافیت
آن سیه پوشان کفر انگیز ایمان‌سوز را
سر برآوردند مشتی گوشه گشته چون کمان
باز در کار آر نوک ناوک کین توز را
روزها چون عمر بد خواه تو کوتاهی گرفت
پاره‌ای از زلف کم کن مایه‌ای ده روز را
آینه بر گیر و بنگر گر تماشا بایدت
در میان روی نرگس بوستان افروز را
لب ز هم بردار یک دم تا هم اندر تیر ماه
آسمان در پیشت اندر جل کشد نوروز را
نوگرفتان را ببوسی بسته گردان بهر آنک
دانه دادن شرط باشد مرغ نو آموز را
بر شکن دام سنایی ز آن دو تا بادام از آنک
دام را بادام تو چون سنگ باشد گوز را

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

باز تابی در ده آن زلفین عالم سوز را
باز آبی بر زن آن روی جهان افروز را
هوش مصنوعی: چشم‌ها به زیبایی و جذابیتی که در این زن وجود دارد، خیره شده است و هر شکلی از آن می‌تواند تأثیری عمیق بر دنیا بگذارد. نگاه به زلف‌ها و چهره‌اش مانند تابش نور است که دل‌ها را می‌سوزاند و روشنی می‌بخشد.
باز بر عشاق صوفی طبع صافی جان گمار
آن دو صف جادوی شوخ دلبر جان دوز را
هوش مصنوعی: عاشقان دوباره به صفای نیروی روح و جان خود بازگردند و آن دو گروه و ویژگی‌های افسونگر و بازیگوش معشوقی را که دل را به درد می‌آورد، به خاطر آورند.
باز بیرون تاز در میدان عقل و عافیت
آن سیه پوشان کفر انگیز ایمان‌سوز را
هوش مصنوعی: به میدان برو و با عقل و سلامتی، مقابل آنانی که به طور سیاه پوشیده‌اند و ایمان را دچار تردید می‌کنند، بایست.
سر برآوردند مشتی گوشه گشته چون کمان
باز در کار آر نوک ناوک کین توز را
هوش مصنوعی: گروهی از افراد که در شرایط سخت و تنگنایی قرار دارند، به پا می‌خیزند و مانند کمان که برای پرتاب آماده شده، به طور جدی به دنبال هدف و انتقامی هستند.
روزها چون عمر بد خواه تو کوتاهی گرفت
پاره‌ای از زلف کم کن مایه‌ای ده روز را
هوش مصنوعی: ایام زندگی تو کوتاه است، مانند عمر کوتاه روزها. بنابراین، بخشی از زلف خود را کم کن تا مقداری از روزهای زندگی‌ات را به خودت ببخشی.
آینه بر گیر و بنگر گر تماشا بایدت
در میان روی نرگس بوستان افروز را
هوش مصنوعی: آیینه را بگیر و به خودت نگاه کن اگر می‌خواهی زیبایی را تماشا کنی، در وسط روی زیبا و دلنشین گل نرگس.
لب ز هم بردار یک دم تا هم اندر تیر ماه
آسمان در پیشت اندر جل کشد نوروز را
هوش مصنوعی: به لحظه‌ای لب‌هایت را از هم باز کن تا در این تیرماه، نوروز پیش رویت تجلی کند.
نوگرفتان را ببوسی بسته گردان بهر آنک
دانه دادن شرط باشد مرغ نو آموز را
هوش مصنوعی: عزیزان تازه‌کار را با محبت و توجه در آغوش بگیر تا همواره بخواهند و بتوانند در جهت یادگیری و پیشرفت خود گام بردارند، زیرا برای رشد و یادگیری آن‌ها، نیاز به حمایت و دلگرمی است.
بر شکن دام سنایی ز آن دو تا بادام از آنک
دام را بادام تو چون سنگ باشد گوز را
هوش مصنوعی: در این بیت به موضوعی اشاره شده که به نوعی در مورد محدودیت‌ها و موانع صحبت می‌کند. شاعر با استفاده از تصویر دام و بادام، به ما می‌گوید که برخی از چیزها می‌توانند باعث ایجاد محدودیت شوند و در عین حال، ما باید به دنبال راه‌های جدید و خلاقانه برای رهایی از این موانع باشیم. به طور کلی، این پیام به ما یادآوری می‌کند که همیشه باید برای شکست دادن موانع تلاش کنیم و از روش‌های نوآورانه استفاده کنیم.

خوانش ها

شمارهٔ ۵ به خوانش عندلیب

حاشیه ها

1387/05/07 12:08
مرجان فردوسی

این غزلی است که سعدی هم از آن استقبال کرده.
" دوست می‌دارم من این نالیدن دلسوز را / تا به هر نوعی که باشد بگذرانم روز را"
یک پیشنهاد کلی دارم. ای کاش برای صفحات مستقل شعر امکان پرینت بگذارید. من برای چاپ اشعاری که نیاز دارم باید هر شعر را به word منتقل کنم تا بتوانم در اندازه و فونت دلخواهم از آن پرینت بگیرم که بسیار وقت گیر و مشکل ساز است.

1398/09/25 02:11
امین کیخا

نوگیر صفت بازشکاری است یعنی پرنده ای که تازه گیرافتاده است و چشمش را کوک میزنند و خوراک میدهند تا به صاحبش عادت بکند .

1401/11/28 09:01
امیرالملک

این غزل از شاهکارهای غزل سنایی است 

فقط همین مصرع را ببینید

باز در کار آر نوک ناوک کین‌توز را