گنجور

شمارهٔ ۱۵۹

زهی حسن و زهی عشق و زهی نور و زهی نار
زهی خط و زهی زلف و زهی مور و زهی مار
به نزدیک من از شق زهی شور و زهی شر
به درگاه تو از حسن زهی کار و زهی بار
به بالا و کمرگاه به زلفین و به مژگان
زهی تیر و زهی تار و زهی قیر و زهی قار
یکی گلبنی از روح گلت عقل و گلت عشق
زهی بیخ و زهی شاخ و زهی برگ و زهی بار
بهشت از تو و گردون حواس از تو و ارکان
زهی هشت و زهی هفت زهی پنج و زهی چار
برین فرق و برین دست برین روی و برین دل
زهی خاک و زهی باد زهی آب و زهی نار
میان خرد و روح دو زلفین و دو چشمت
زهی حل و زهی عقد زهی گیر و زهی دار
همه دل سوختگان را از سر زلف و زنخدانت
زهی جاه و زهی چاه زهی بند و زهی بار
به نزدیک سناییست ز عشق تو و غیرت
زهی نام و زهی ننگ زهی فخر و زهی عار

اطلاعات

وزن: مفاعیل مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

زهی حسن و زهی عشق و زهی نور و زهی نار
زهی خط و زهی زلف و زهی مور و زهی مار
هوش مصنوعی: عشق و زیبایی تو فوق‌العاده است و روشنایی و آتش عشق تو هم به همین اندازه دل‌انگیز است. زیبایی خطوط و موهایت نیز همچون نرمی و سختی خاصی دارد که ذهن را مجذوب می‌کند.
به نزدیک من از شق زهی شور و زهی شر
به درگاه تو از حسن زهی کار و زهی بار
هوش مصنوعی: به من نزدیک شو، زیرا از شوق و انرژی زیاد پر هستم، و به درگاه تو می‌آیم که تو از زیبایی و کارهای شایسته‌ات پر هستی.
به بالا و کمرگاه به زلفین و به مژگان
زهی تیر و زهی تار و زهی قیر و زهی قار
هوش مصنوعی: این بیت به زیبایی‌های معشوق اشاره دارد. به توصیف ظرافت‌های او پرداخته شده است، مانند زلف‌هایی که به صورت افراطی زیبا و مرموز هستند، و مژگانی که همچون تیر و تار به دل می‌زنند. این تصویرسازی نشان‌دهنده جذابیت و سحر آن شخص است که قلب را مجذوب خود می‌کند.
یکی گلبنی از روح گلت عقل و گلت عشق
زهی بیخ و زهی شاخ و زهی برگ و زهی بار
هوش مصنوعی: بیت به توصیف زیبایی‌ها و ویژگی‌های مثبت عشق و عقل می‌پردازد. شاعر از یک گل تمجید می‌کند که نمایانگر روح و عشق است و به آن اشاره می‌کند که این گل همه اجزا و عناصر زیبایی را داراست: ریشه‌ای مستحکم، شاخه‌هایی معلوم، برگ‌هایی سرسبز و میوه‌هایی خوشمزه. این تصویر سمبل کمال و زیبایی در زندگی است.
بهشت از تو و گردون حواس از تو و ارکان
زهی هشت و زهی هفت زهی پنج و زهی چار
هوش مصنوعی: بهشت و آسمان و همه موجودات عالم به خاطر تو وجود دارند. تو، محور همه چیزهایی هستی که در این دنیا و جهان بالا وجود دارند، از زیبایی‌های هشت ضلعی تا ویژگی‌های هفتی و پنج و چهار.
برین فرق و برین دست برین روی و برین دل
زهی خاک و زهی باد زهی آب و زهی نار
هوش مصنوعی: این متن به زیبایی و ظرافت موجود در طبیعت اشاره دارد. همه عناصر طبیعی مانند خاک، باد، آب و آتش را ستایش می‌کند و بر اهمیت آن‌ها در زندگی اشاره می‌کند. این عناصر با هم ترکیب شده و زیبایی‌های گوناگونی را در جهان می‌سازند و به نوعی نشان دهندهٔ زنده بودن و پویایی دنیا هستند. مخاطب با تأمل در این عناصر می‌تواند به دل‌مشغولی‌های عمیق‌تری دربارهٔ زندگی و طبیعت بپردازد.
میان خرد و روح دو زلفین و دو چشمت
زهی حل و زهی عقد زهی گیر و زهی دار
هوش مصنوعی: در میان عقل و جان، دو زلف و دو چشمت وجود دارند که زیبایی خاصی دارند. این دو زلف و چشمانت به نوعی درهم تنیده‌اند؛ یکی حالت آزادی و دیگری قید و بندی را نشان می‌دهد. تو همواره در این دو حالت هستی؛ هم در حال گرفتن و هم در حال بخشیدن.
همه دل سوختگان را از سر زلف و زنخدانت
زهی جاه و زهی چاه زهی بند و زهی بار
هوش مصنوعی: دل‌های بریده و سوخته همه به خاطر زیبایی و جذابیت‌های توست. تو هم از لحاظ مقام و بزرگی و هم از نظر جذابیت، تاثیر شگرفی بر دل‌های عاشقان گذاشته‌ای؛ در واقع، هم آنها را به دام می‌اندازی و هم بر دوش آنها بار عشق را می‌گذاری.
به نزدیک سناییست ز عشق تو و غیرت
زهی نام و زهی ننگ زهی فخر و زهی عار
هوش مصنوعی: عشق به تو و غم غیرت، نزد سنایی بزرگ، نه تنها ستایش‌برانگیز است بلکه می‌تواند هم مایه فخر باشد و هم موجب ننگ.

خوانش ها

شمارهٔ ۱۵۹ به خوانش عندلیب