گنجور

شمارهٔ ۱۱۲

خوبت آراست ای غلام ایزد
چشم بد دور! خه! به‌نام‌ایزد!
نافرید و نیاورید به حسن
هیچ صورت چو تو تمام ایزد
در جهان جمالت از رخ و زلف
بهم آورد صبح و شام ایزد
سبب آبروی جان‌ها کرد
خاک کوی تو گام گام ایزد
از پی عزت جمال تو داد
صورت لطف را قوام ایزد
از پی منّت وجود تو کرد
گردنان را به زیرِ وام ایزد
از پی خدمت رکاب تو داد
آدمی را دم دوام ایزد
کرد گرد سم ستور رهت
سرمهٔ چشم خاص و عام ایزد
برهمن را چو پرسی ایزد کیست
گوید آن رخ نگر کدام ایزد
ای به هر دم شراب آدم خوار
زده بر جام جانت جام ایزد
سر دام خودی نداری هیچ
زان مدامت دهد مدام ایزد
وز برای شکار دلها ساخت
خال تو دانه زلف دام ایزد
آنچنان کعبه‌ای که هست ترا
در و دیوار و صحن و بام ایزد
بده انصاف هیچ وا نگرفت
از تو از نیکویی و کام ایزد
خوبت آراسته‌ست طرفه تر آنک
خود همی گویدت به نام ایزد
تو مقیمی از آن سنایی را
داد بر درگهت مقام ایزد

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

خوبت آراست ای غلام ایزد
چشم بد دور! خه! به‌نام‌ایزد!
هوش مصنوعی: ای غلام ایزد، تو چقدر زیبا هستی! چشم حسودان از تو دور باشد! خجسته باد به نام خدا!
نافرید و نیاورید به حسن
هیچ صورت چو تو تمام ایزد
هوش مصنوعی: هیچ کس را به زیبایی تو نمی‌توان یافت؛ زیرا تو خود تمام زیبایی‌ها و خوبی‌ها هستی.
در جهان جمالت از رخ و زلف
بهم آورد صبح و شام ایزد
هوش مصنوعی: در این جهان، زیبایی تو باعث شده است که صبح و شام به هم بیامیزند و خداوند این را نظاره می‌کند.
سبب آبروی جان‌ها کرد
خاک کوی تو گام گام ایزد
هوش مصنوعی: خاک کوی تو به هر قدمی آبروی زندگی‌ها را فراهم کرده است، ایزد.
از پی عزت جمال تو داد
صورت لطف را قوام ایزد
هوش مصنوعی: به دنبال زیبایی تو، خداوند به چهره این لطف استواری بخشیده است.
از پی منّت وجود تو کرد
گردنان را به زیرِ وام ایزد
هوش مصنوعی: به خاطر وجود تو، گردن‌ها زیر بار لطف و نعمت خداوند خم شده‌اند.
از پی خدمت رکاب تو داد
آدمی را دم دوام ایزد
هوش مصنوعی: انسان برای خدمت به تو آماده و متعهد است و برایش بهشت جاویدان الهی را در نظر گرفته‌اند.
کرد گرد سم ستور رهت
سرمهٔ چشم خاص و عام ایزد
هوش مصنوعی: در این بیت، به نوعی از زیبایی و جذابیت اشاره شده است. آفرینش و زندگی به گونه‌ای است که مسیر آن مانند سرمه‌ای در چشم‌هاست، به یعنی همه چیز به زیبایی و شایستگی به چشم می‌آید. همچنین، به نظر می‌رسد که این زیبایی شامل همه مردم باشد و نه تنها خاص گروهی خاص. در نهایت، اشاره به وجود الهی یا قدرتی فراتر از انسان‌ها دارد که این زیبایی را به وجود آورده است.
برهمن را چو پرسی ایزد کیست
گوید آن رخ نگر کدام ایزد
هوش مصنوعی: اگر از برهمن بپرسی که ایزد کیست، او به تو خواهد گفت که به چهره او نگاه کن و ببین کدام ایزد است.
ای به هر دم شراب آدم خوار
زده بر جام جانت جام ایزد
هوش مصنوعی: تو که در هر لحظه از شوق و سرمستی، جانت را مانند جامی از شراب خویش پر می‌کنی، به تو می‌گویم که جان تو همچون جام ایزد پر است.
سر دام خودی نداری هیچ
زان مدامت دهد مدام ایزد
هوش مصنوعی: تو هیچ گاه حواست به خودت نیست و در پیوند با این موضوع، خداوند همیشه به تو نعمت می‌بخشد.
وز برای شکار دلها ساخت
خال تو دانه زلف دام ایزد
هوش مصنوعی: برای به دام انداختن دل‌ها، خداوند خال تو را مانند دانه‌های زلفی قرار داده است.
آنچنان کعبه‌ای که هست ترا
در و دیوار و صحن و بام ایزد
هوش مصنوعی: کعبه‌ای که تو را در خود دارد، از دیوارها و سقف و حیاط آن، حضور خدا را می‌توان مشاهده کرد.
بده انصاف هیچ وا نگرفت
از تو از نیکویی و کام ایزد
هوش مصنوعی: اگر انصاف بدهی، هیچ چیز از نیکی و رضایت خدا از تو کم نخواهد شد.
خوبت آراسته‌ست طرفه تر آنک
خود همی گویدت به نام ایزد
هوش مصنوعی: تو به گونه‌ای زیبا آراسته‌ای که خودت هم در دل به این زیبایی اعتراف می‌کنی و این نعمت را از خداوند می‌دانی.
تو مقیمی از آن سنایی را
داد بر درگهت مقام ایزد
هوش مصنوعی: تو در این مکان قرار داری که در آن سنایی جلال و مقام خود را به درگاه تو تقدیم کرده است.

خوانش ها

شمارهٔ ۱۱۲ به خوانش عندلیب