سناییقصیدهٔ شمارهٔ ۶۴
ای حریفان ما نه زین دستیم دستی برنهید
باده‌مان خوشتر دهید و نقلمان خوشتر نهید
بام ما دیگر زنید و شام ما دیگر پزید
نام ما دیگر کنید و دام ما دیگر نهید
هر کسی را جام او با جان او یکسان کنید
هر کسی را نقل او با عقل او همبر نهید
چند از شش سوی یک دم چار بالشهای ما
بر فراز تارک نه چرخ و هفت اختر نهید
عیسی و خر هر دو اندر مجلس ما حاضرند
کوه بر عیسی برید و کاه پیش خر نهید
مجلس آزادگان را از گرانان چاره نیست
هین که آمد خام دیگر دیگ دیگر برنهید
خنجر نو بر سر بهرام ناچخ زن زنید
زخمهٔ نو بر کف ناهید خنیاگر نهید
هین که عالم سر به سر طوفان نااهلان گرفت
رخ سوی عصمت سرای نوح پیغمبر نهید
هر که را رنگیست همچو نیل در آب افکنید
هر که را بوییست همچون عود بر آذر نهید
نفس را چون بر جگر آبیست آتش در زنید
عقل را چون بر کله پشمیست بندش بر نهید
ور درین مجلس شما عاشق‌تر از شمع و می‌اید
پس چو شمع و می قدم در آب و آتش در نهید
می قبای آتشین دارد شما در بر کشید
شمع تاج آتشین دارد شما بر سر نهید
ناحفاظیرا چو سگ ار تاختید از پیش در
آن گهٔ با یار آهو چشم برتر بر نهید
چون ز روی هستی از من در من ایمانی نماند
گر مسلمانید یک ره نام من کافر نهید
ور سنایی همچو زنجیرست در حلق شما
حلق او گیرید چون حلقه برون در نهید
قصیدهٔ شمارهٔ ۶۳ - در مدح بهرامشاه: قصهٔ یوسف مصری همه در چاه کنیدقصیدهٔ شمارهٔ ۶۵ - در مدح تاج العصر حسن عجایبی به حسن زشت: طالع از طالعت عجایب‌تر
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ای حریفان ما نه زین دستیم دستی برنهید
باده‌مان خوشتر دهید و نقلمان خوشتر نهید
هوش مصنوعی: ای رقبای ما، ما از این حالت دست نمی‌کشیم. باده‌امان را بهتر در اختیارمان بگذارید و نقاشی‌امان را نیز با کیفیت بالاتر ارائه دهید.
بام ما دیگر زنید و شام ما دیگر پزید
نام ما دیگر کنید و دام ما دیگر نهید
هوش مصنوعی: دیگر بر بام ما آواز نخوانید و دیگر شب‌ها برای ما غذا نپزید. نام ما را دیگر بر زبان نیاورید و دیگر در دام ما نیفتید.
هر کسی را جام او با جان او یکسان کنید
هر کسی را نقل او با عقل او همبر نهید
هوش مصنوعی: هر فردی را با توجه به ویژگی‌ها و روحیاتش درک کنید و حرف‌هایش را با عقل و فهم او متناسب سازید.
چند از شش سوی یک دم چار بالشهای ما
بر فراز تارک نه چرخ و هفت اختر نهید
هوش مصنوعی: چند بار می‌توان به یک جا توجه کرد و به حدی از آرامش دست یافت که همه چیز به زیر سر خودمان باشد و افکار و آرزوهایمان را در بالاترین سطح آرزو کنیم.
عیسی و خر هر دو اندر مجلس ما حاضرند
کوه بر عیسی برید و کاه پیش خر نهید
هوش مصنوعی: در مجلس ما، عیسی و خر هر دو حاضرند. وقتی که کوه را بر دوش عیسی می‌گذارند، برعکس، کاه را در مقابل خر قرار می‌دهند.
مجلس آزادگان را از گرانان چاره نیست
هین که آمد خام دیگر دیگ دیگر برنهید
هوش مصنوعی: مجلس آزادگان دیگر راهی جز تحمل دشواری‌های گرانقدر ندارد. مراقب باشید که در این شرایط، یک انسان نادان دیگر به جمع شما اضافه نشود.
خنجر نو بر سر بهرام ناچخ زن زنید
زخمهٔ نو بر کف ناهید خنیاگر نهید
هوش مصنوعی: به بهرام که در حال نبرد و مبارزه است، یک خنجر تازه می‌زنند تا او را بزنند. همچنین ناهید که خنیاگر است، زخمه‌های تازه‌ای را بر دست دارد و به او می‌زند.
هین که عالم سر به سر طوفان نااهلان گرفت
رخ سوی عصمت سرای نوح پیغمبر نهید
هوش مصنوعی: بشتابید، زیرا جهان پر از آشفتگی و بی‌حوصلگی است. رو به سوی پناهگاهی مانند خانه‌ی نوح پیامبر کنید که عاری از گناه و فساد است.
هر که را رنگیست همچو نیل در آب افکنید
هر که را بوییست همچون عود بر آذر نهید
هوش مصنوعی: هر کسی که رنگ و بویی دارد، مانند نیل که در آب غوطه‌ور می‌شود یا بوی عود که در آتش منتشر می‌شود، به او مجال و فرصت دهید تا خود را نشان دهد.
نفس را چون بر جگر آبیست آتش در زنید
عقل را چون بر کله پشمیست بندش بر نهید
هوش مصنوعی: وقتی نفس شما در دل و جانتان شعله‌ور است، سعی کنید آن را کنترل کنید. و وقتی عقل شما مانند پشم است، آن را محکم نگه‌دارید تا از آن بهره‌برداری بهتری داشته باشید.
ور درین مجلس شما عاشق‌تر از شمع و می‌اید
پس چو شمع و می قدم در آب و آتش در نهید
هوش مصنوعی: اگر در این مجلس کسی عاشق‌تر از شمع و می باشد، پس مانند شمع و شراب، قدم در آب و آتش بگذارید.
می قبای آتشین دارد شما در بر کشید
شمع تاج آتشین دارد شما بر سر نهید
هوش مصنوعی: او لباسی از آتش بر تن دارد و شما از آن پوشیده‌اید، شمعی با تاجی آتشین نیز دارید که بر سر می‌گذارید.
ناحفاظیرا چو سگ ار تاختید از پیش در
آن گهٔ با یار آهو چشم برتر بر نهید
هوش مصنوعی: اگر به بی‌ملاحظگی و بدون احتیاط رفتار کنید، به سرنوشت ناخوشایندی دچار خواهید شد. در این مواقع، بهتر است با دقت و زندگانی خوشی را در کنار دوستان و عزیزانتان ادامه دهید.
چون ز روی هستی از من در من ایمانی نماند
گر مسلمانید یک ره نام من کافر نهید
هوش مصنوعی: وقتی که از روی حقیقت وجود، از من چیزی باقی نماند، اگر شما به من مسلمان می‌گویید، یک بار دیگر نام من را کافر بگذارید.
ور سنایی همچو زنجیرست در حلق شما
حلق او گیرید چون حلقه برون در نهید
هوش مصنوعی: اگر سنایی مانند زنجیری در گردن شما باشد، مانند حلقه‌ای در دستان خود او را در اختیار بگیرید وقتی که آن حلقه را به بیرون می‌برید.
حاشیه ها
1394/11/09 19:02
نرگس جادو
استاد شهرام ناظری این قصیده را با آهنگسازی استاد لطفی در چاووش 4 به زیبایی اجرا کرده اند.
1403/06/14 10:09
احمد رحمت‌بر
استاد ناظری این قصیده را در کنسرت جشن طوس به همراه گروه سماعی اجرا کرده است. نسخه صوتی آن از وبگاه خصوصی دردسترس است. نسخه تصویری آن هم از شبکه من و تو پخش شد و اکنون در وبگاه آپارات قابل دیدن است.
1404/01/28 20:03
بابک بامداد مهر
ناحفاظیرا ؟ نا حفاظی را نگارش مانوس تری نیست؟