گنجور

شمارهٔ ۱۹ - و برای او

هر که به کف قوت صبح و شام ندارد
راحتی از زندگی به کام ندارد
در بر اغیار و یار هیچ ندارد
مرد تهی‌دست احترام ندارد
گر بود از نسل معن و حاتم وقاآن
نزد کسی اسم و رسم و نام ندارد
شمع حیات وی از شماتت دشمن
جز نفسی بیشتر دوام ندارد
هر که فقیر است غیر از آنکه بمیرد
زخم درون وی التیام ندارد
دولت دنیا به خرج می‌رود امروز
کار به شیرینی کلام ندارد
جامه چرکین فقر هر که به بر کرد
هیچ کسش رغبت سلام ندارد
دهر چراگاه اغنیاست که هستند
همچو خری گو به سر لجام ندارد
غیر خدا خوش به حال آنکه چو (صامت)
چشم تمنا ز خاص و عام ندارد

اطلاعات

وزن: مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: سید صادق هاشمی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هر که به کف قوت صبح و شام ندارد
راحتی از زندگی به کام ندارد
هوش مصنوعی: هر کسی که نتواند برای صبح و شام خود خوراکی تهیه کند، از زندگی لذت نمی‌برد و آرامش نخواهد داشت.
در بر اغیار و یار هیچ ندارد
مرد تهی‌دست احترام ندارد
هوش مصنوعی: مرد بی‌چیز در جمع دیگران و در کنار دوستانش، هیچ ارزشی ندارد و مورد احترام نیست.
گر بود از نسل معن و حاتم وقاآن
نزد کسی اسم و رسم و نام ندارد
هوش مصنوعی: اگر کسی از خانواده‌های بزرگ و با اصالت باشد، اما در نزد دیگران هیچ شناخته‌شدگی، مقام و نام و نشانی نداشته باشد، هیچ ارزشی ندارد.
شمع حیات وی از شماتت دشمن
جز نفسی بیشتر دوام ندارد
هوش مصنوعی: زندگی او بیشتر از یک نفس، تحت تأثیر دشمنی‌ها نمی‌تواند ادامه یابد.
هر که فقیر است غیر از آنکه بمیرد
زخم درون وی التیام ندارد
هوش مصنوعی: هرکس که در فقر و تنگدستی به سر می‌برد، تنها راه رهایی او مرگ است؛ زیرا زخم‌های درونی‌اش هرگز بهبود نخواهد یافت.
دولت دنیا به خرج می‌رود امروز
کار به شیرینی کلام ندارد
هوش مصنوعی: امروز زندگی و قدرت دنیا با تلاش و هزینه به دست می‌آید و دیگر با صحبت‌های شیرین و زیبا به جایی نمی‌رسد.
جامه چرکین فقر هر که به بر کرد
هیچ کسش رغبت سلام ندارد
هوش مصنوعی: هر کسی که لباس چرکین فقر را به تن کند، هیچ‌کس نمی‌خواهد به او سلام کند.
دهر چراگاه اغنیاست که هستند
همچو خری گو به سر لجام ندارد
هوش مصنوعی: دنیا مثل چراگاهی است که افراد مرفه و ثروتمند در آن حضور دارند و بعضی افراد به مانند الاغ، نمی‌دانند که باید در کجا و چگونه رفتار کنند، چرا که کنترل و هدایت درست را ندارند.
غیر خدا خوش به حال آنکه چو (صامت)
چشم تمنا ز خاص و عام ندارد
هوش مصنوعی: به خوشحالی آن کسی حسرت می‌زنم که تنها به خداوند نظر دارد و از مردم و خواص و عامه چشم‌پوشی کرده است.