صامت بروجردیشمارهٔ ۱۵ - در موعظه و نصیحت
به پنج روزه ایامِ اعتماد مکن
به هست و نیست دل خود غمین و شاد مکن
اگر خوشیست اگر غم چو باد درگذرد
چو باد کن گذر و تکیه را به باد مکن
هر آنچه بهر ازین عاریت‌سرا داری
بس است درد سر خویش را زیاد مکن
خیال کن که کجا رفت کی قباد کجاست
به هرزه آرزوی ملک کیقباد مکن
شدی به ملک تن خویش فاعل مختار
عدول وقت تحکم ز عدل و داد مکن
به پیش حکم قضا سر بنه به طاعت و بس
دگر به معنی تقدیر اجتهاد مکن
به آنچه بهر تو امروز ممکن است بساز
ز روز بعد وز شام گذشته یاد مکن
طمع ز بردن مال کسان بِبُر ور نه
دمی که مال ترا می‌برند داد مکن
چو خود بگفته خود دل نمی‌دهی (صامت)
برای غیر ورق بیش از این سواد مکن
شمارهٔ ۱۴ - و برای او همچنین: به عزلت گوشه از هفت کشور داشتن بهترشمارهٔ ۱۶ - و برای او فی الحکایه: دوستی از من گمنام پی ضرب مثل
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: سید صادق هاشمی
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
به پنج روزه ایامِ اعتماد مکن
به هست و نیست دل خود غمین و شاد مکن
هوش مصنوعی: به روزهای کوتاه و ناپایداری که به آنها اعتماد نداری، دل خوش نکن و به خودت امید نده. زندگی به سرعت تغییر می‌کند و نباید به خوشی‌ها و غم‌های گذرا دل ببندی.
اگر خوشیست اگر غم چو باد درگذرد
چو باد کن گذر و تکیه را به باد مکن
هوش مصنوعی: اگر شادی باشد یا اندوه، مثل باد می‌گذرد. پس به آنها وابسته نشو و تکیه‌گاهی نداشته باش.
هر آنچه بهر ازین عاریت‌سرا داری
بس است درد سر خویش را زیاد مکن
هوش مصنوعی: هر چیزی که از این دنیا به عاریت داری کافی است؛ خودت را بیشتر از این درگیر مشکلات نکن.
خیال کن که کجا رفت کی قباد کجاست
به هرزه آرزوی ملک کیقباد مکن
هوش مصنوعی: تصور کن که کی قباد کجا رفته است و دیگر به دنبال آرزوهای بیهوده برای دستیابی به سلطنت کیقباد نباش.
شدی به ملک تن خویش فاعل مختار
عدول وقت تحکم ز عدل و داد مکن
هوش مصنوعی: شما به عنوان صاحب اختیار در سرزمین وجود خود قرار گرفته‌اید، پس در زمان برقراری عدالت و انصاف، از انجام نیکی و درستکاری کوتاهی نکنید.
به پیش حکم قضا سر بنه به طاعت و بس
دگر به معنی تقدیر اجتهاد مکن
هوش مصنوعی: به جلو برو و با تقدیر و سرنوشت خود کنار بیا. دیگر به معنای تقدیر نیندیش و تلاش نکن.
به آنچه بهر تو امروز ممکن است بساز
ز روز بعد وز شام گذشته یاد مکن
هوش مصنوعی: امروز را غنیمت بشمار و برای آینده نگرانی نداشته باش. از اتفاقات و رویدادهای گذشته نیز چیزی در ذهن نگه مدار.
طمع ز بردن مال کسان بِبُر ور نه
دمی که مال ترا می‌برند داد مکن
هوش مصنوعی: اگر به مال دیگران طمع نکنی، در غیر این صورت، زمانی که مال تو را می‌برند، نباید شکوایه کنی.
چو خود بگفته خود دل نمی‌دهی (صامت)
برای غیر ورق بیش از این سواد مکن
هوش مصنوعی: اگر خودت دل را به کسی نمی‌سپاری، پس برای دیگران بیشتر از این علامت و نشانه‌ای نگذار.
حاشیه ها
1398/08/02 16:11
اگر خوشیست اگر غم چو باد در گذر است---درست است
1398/11/17 13:02
محمد سالمی
به نام نور
سلام
به نظر حقیر مصرع اول از بیت اول به صورت زیر است:
به هست و نیست دل خود غمین و شاد مکن
1398/11/17 13:02
محمد سالمی
عذرخواهی می کنم. اصلاح می کنم: مصرع دوم از بیت اول