شمارهٔ ۵ - تاریخ زلزله عجیبه سیلاخور
به گوش خلق ز بس شد ز باد غفلت پر
نهیب مرگ بود چون نوای زنگ شتر
چنان نجاست طول عمر سرایت کرد
که قلب شسته نگردد ز آب جاری و کر
هر آنچه آیت تنبیه حق کند ظاهر
بود حکایت گاو و خر و جو و آخر
رست چون «کذبت قوم لوط بالنذر» است
مشاهدات پیا پی و بینات زیر
چون در زمان محمدعلی شه قاجار
جریده عمل خلق شد ز عصیان پر
به گوش مردم سیلاخوری ز زلزله شد
پی نصیحت و ارشاد حلقه زد بر در
که از خرابی او تا هزار سال دگر
کنند یاد چه هنگامه ثمود و نذر
رقم نمود به تاریخ این بلا (صامت)
بود ز زلزله ویرانه کل سیلاخور
شمارهٔ ۴ - تاریخ مرحوم میرزا زین العابدین روضه خوان: چون جناب قدوه الامجاد فخرالذاکرینشمارهٔ ۶ - تاریخ وفات مرحوم میرزا صالح مداح: سپهر بیوفا تا تیر عدوان در کمان دارد
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: سید صادق هاشمی
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
به گوش خلق ز بس شد ز باد غفلت پر
نهیب مرگ بود چون نوای زنگ شتر
هوش مصنوعی: به خاطر بیتوجهی مردم، صدای مرگ مانند زنگ شتر در گوشها响است و توجه همه را جلب کرده است.
چنان نجاست طول عمر سرایت کرد
که قلب شسته نگردد ز آب جاری و کر
هوش مصنوعی: طول عمر به گونهای ناپسند و زشت به انسان آسیب زده است که قلب او دیگر با آب زلال هم پاک نمیشود.
هر آنچه آیت تنبیه حق کند ظاهر
بود حکایت گاو و خر و جو و آخر
هوش مصنوعی: هر چیزی که نشانهای از تنبیه خداوند باشد، به وضوح مشخص است. داستان گاو، الاغ، و جو در اینجا نمایانگر یک واقعیت است که به نوعی میتواند به این معنا باشد.
رست چون «کذبت قوم لوط بالنذر» است
مشاهدات پیا پی و بینات زیر
هوش مصنوعی: در واقع، این جمله به تناقض و نادرستی اعتراضاتی اشاره دارد که حکومت یا جامعهای با آن مواجه شده است. به این معناست که این مشاهدات و دلایل روشن، به وضوح نشاندهنده نادرستی و کذب باورهای برخی افراد یا گروهها است. در نتیجه، این دلایل و شواهد متوالی میتوانند حقیقتی را که به راحتی قابل تشخیص است، ثابت کنند.
چون در زمان محمدعلی شه قاجار
جریده عمل خلق شد ز عصیان پر
هوش مصنوعی: در دوره محمدعلیشاه قاجار، روزنامهای به نام «عمل» منتشر شد که به خاطر نافرمانی و اعتراضهای مردم تأسیس شد.
به گوش مردم سیلاخوری ز زلزله شد
پی نصیحت و ارشاد حلقه زد بر در
هوش مصنوعی: صدای زلزله در سیلاخوری به گوش مردم رسید و آنها به منظور نصیحت و راهنمایی دور هم جمع شدند و به در خانه کسی مراجعه کردند.
که از خرابی او تا هزار سال دگر
کنند یاد چه هنگامه ثمود و نذر
هوش مصنوعی: خرابی او (شهر یا قوم) تا هزار سال بعد نیز یادآوری خواهد شد، چه غوغایی که قوم ثمود برپا کردند و چه نذری که کردند.
رقم نمود به تاریخ این بلا (صامت)
بود ز زلزله ویرانه کل سیلاخور
هوش مصنوعی: در تاریخ این فاجعه، ویرانیهای ناشی از زلزله در کل سیلاخور ثبت شده است.