گنجور

شمارهٔ ۴۶

دمی که باده عشترت بتان به جام کنند
به نزد دردکشان ترک ننک و نام کنند
مدام خنده بدان می کشان زند ساغر
که نان پخته خود را ز گریه خام کنند
شود چو دست تظلم دراز باز بر او
عبث به حشر شهیدان وی قیام کنند
سبک تبسم زیر لب این بتان گه وصل
حساب هجر دو صدساله را تمام کنند
مخوان بسوی بهشتم که رهروان رهش
بهشت را به خود اول قدم حرام کنند
ز راحتی که به دام تو هست می‌ترسم
که مرغ‌های دگر آرزوی دام کنند
ز وصل حور فراموش کنند اهل جهان
به خاک کوی تو روزی اگر که شام کنند
ز خال و زلف اگر دام و دانه نبود
چگونه مرغ چو (صامت) به خویش رام کنند

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: سید صادق هاشمی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دمی که باده عشترت بتان به جام کنند
به نزد دردکشان ترک ننک و نام کنند
هوش مصنوعی: در لحظه‌ای که معشوقه‌ات با زیبایی‌اش شراب عشق را در جام می‌ریزد، سراغ دل‌شکسته‌ها نروید و نامی از آن ببرند.
مدام خنده بدان می کشان زند ساغر
که نان پخته خود را ز گریه خام کنند
هوش مصنوعی: همواره ساغری می‌نوشد که به او لبخند می‌زند، تا اینکه نان پخته‌اش را از غم و اندوه درست کند.
شود چو دست تظلم دراز باز بر او
عبث به حشر شهیدان وی قیام کنند
هوش مصنوعی: وقتی دستی برای دادخواهی بلند می‌شود، در روز قیامت شهیدان به او پاسخ می‌دهند و از او حمایت می‌کنند.
سبک تبسم زیر لب این بتان گه وصل
حساب هجر دو صدساله را تمام کنند
هوش مصنوعی: این شعر به زیبایی اشاره دارد به اینکه لبخند نرم و دلنشین این معشوقان می‌تواند به راحتی زمان طولانی جدایی را پایان دهد و وصل را رقم بزند. یعنی شفقت و محبت آن‌ها می‌تواند فاصله‌ها و دردهای جدایی را به فراموشی بسپارد.
مخوان بسوی بهشتم که رهروان رهش
بهشت را به خود اول قدم حرام کنند
هوش مصنوعی: به سوی بهشت نروید، چرا که راهیان آن، اولین قدم خود را بر حرام می‌گذارند و بهشت را برای خود می‌بندند.
ز راحتی که به دام تو هست می‌ترسم
که مرغ‌های دگر آرزوی دام کنند
هوش مصنوعی: از آرامش و راحتی‌ای که در کنار تو دارم، نگرانم که دیگران هم بخواهند به دامت بیفتند و از آن خوشی بهره‌مند شوند.
ز وصل حور فراموش کنند اهل جهان
به خاک کوی تو روزی اگر که شام کنند
هوش مصنوعی: اگر روزی به تو برسند و در کوی تو شب را سپری کنند، اهل دنیا از وصال حوریان غافل خواهند شد.
ز خال و زلف اگر دام و دانه نبود
چگونه مرغ چو (صامت) به خویش رام کنند
هوش مصنوعی: اگر از زیبایی و جذابیت چهره و موی او چیزی وجود نداشت، چگونه می‌توانستند مرغی را که به خودی خود رام نیست، رام کنند؟

حاشیه ها

1400/10/25 20:12
نقیب الله محمدی

درستش اینگونه است: 

دمی که باده عشرت، بتان به جام کنند 

به نزد دردکشان ترک ننگ و نام کنند 

بحر مجتث مثمن مخبون مقصور.