گنجور

۶۳۸- امیر حسین علی جلایر

طفیلی تخلص میکرد و ازامران سلطان حسین میرزا بود با وجود امارت فانی مشرب و بی تکلف و خوش صحبت بود و در آن زمان در شعر خصوصا در قصیده همه کس او را قبول داشته است . این قصیده ی او مشهور است .

سرو قدت جلوه کرد قد صنوبر شگست
لعل لبت خنده کرد قیمت گوهر شکست
هندوی دربان او چوب سیاست بقهر
از کف خاقان کشید بر سر قیصر شکست

و این بیت او در تعریف دهان از قصیده ی دیگریست بسیار خوب گفته.

ماند به نقطه دهنش در غبار خط
لیکن چو نقطه ای که بود در خط غبار

در آخر حیات بعراق افتاده در خدمت امیر نجم ثانی که وزیر صاحبقران مغفور بود بقدر رتبه یافت و چند قصیده بنام او گفت، میان او و مولانا امیدی تهرانی در قصیده گویی نزاع افتاد و هجو یکدیگر کرده بودند از آن جمله این دو سه بیت امیدی که در قصیده ای باسم امیر نجم ثانی گفته تعرض باوست :

عیبم اینست کاز دیار ری ام
نه سمرقندی و بخارایی
یاوه گویان کاسه هر جابر
تره تر زنان بغرایی
که طفیلی خوان طفلانش
گستراند بساط بابایی
هر که بیتی سه چار موزون بست
کی مسلم شود به استایی

وفاتش در سنه خمس و عشرین و تسعمایه بوقوع انجامید این مطلع هم از اوست :

بتی کاز گل بود آزار پا در گشت بستانش
چسان در دیده خواهم با وجود خار مژگانش

اطلاعات

قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

طفیلی تخلص میکرد و ازامران سلطان حسین میرزا بود با وجود امارت فانی مشرب و بی تکلف و خوش صحبت بود و در آن زمان در شعر خصوصا در قصیده همه کس او را قبول داشته است . این قصیده ی او مشهور است .
هوش مصنوعی: طفیلی معروف به تخلص خود، از امرای سلطان حسین میرزا بود. با وجود مقام و مقام‌داری‌اش، شخصیت ساده و بی‌تکلفی داشت و در گفتگوها و سخنانش خوش‌زبان بود. در آن زمان، به ویژه در زمینه شعر و به خصوص در قصیده، همه او را به رسمیت می‌شناختند و آثارش مورد قبول واقع شده بود. این قصیده‌اش بسیار مشهور است.
سرو قدت جلوه کرد قد صنوبر شگست
لعل لبت خنده کرد قیمت گوهر شکست
هوش مصنوعی: وجود تو مانند درخت سرو زیباست و قامت تو، بلند و دلنشین. لبانت که مانند لعل می‌درخشد، لبخندی به صورتت می‌بخشد و ارزش و زیبایی وجودت را به نمایش می‌گذارد.
هندوی دربان او چوب سیاست بقهر
از کف خاقان کشید بر سر قیصر شکست
هوش مصنوعی: دربان هندی با چوب خود، به‌دلیل سیاست‌های قهری که داشت، بر سر قیصر ضربه‌ای زد و او را شکست داد.
و این بیت او در تعریف دهان از قصیده ی دیگریست بسیار خوب گفته.
هوش مصنوعی: این شعر او درباره زیبایی دهان، از یک قصیده دیگر بسیار زیبا بیان شده است.
ماند به نقطه دهنش در غبار خط
لیکن چو نقطه ای که بود در خط غبار
هوش مصنوعی: او در غبار خط، فقط به چشم آمد و به مانند نقطه‌ای که بر روی خط غبار نشسته، باقی ماند.
در آخر حیات بعراق افتاده در خدمت امیر نجم ثانی که وزیر صاحبقران مغفور بود بقدر رتبه یافت و چند قصیده بنام او گفت، میان او و مولانا امیدی تهرانی در قصیده گویی نزاع افتاد و هجو یکدیگر کرده بودند از آن جمله این دو سه بیت امیدی که در قصیده ای باسم امیر نجم ثانی گفته تعرض باوست :
هوش مصنوعی: در پایان عمر، او به عراق رفت و در خدمت امیر نجم ثانی که وزیر صاحبقران مغفور بود به مقام و منصب خوبی دست پیدا کرد و چندین شعر برای او سرود. همچنین میان او و مولانا امیدی تهرانی در زمینه سرودن قصیده‌ها اختلافی به وجود آمد و به هجو یکدیگر پرداختند. به عنوان مثال، امیدی در قصیده‌ای به نام امیر نجم ثانی چیزی علیه او گفته است.
عیبم اینست کاز دیار ری ام
نه سمرقندی و بخارایی
هوش مصنوعی: عیب من این است که من اهل ری هستم و نه سمرقند یا بخارا.
یاوه گویان کاسه هر جابر
تره تر زنان بغرایی
هوش مصنوعی: افراد بی‌پایه و بی‌محتوا در هر جمعی می‌توانند به راحتی خود را نشان دهند و در مورد مسائل جدی نظر دهند.
که طفیلی خوان طفلانش
گستراند بساط بابایی
هوش مصنوعی: او به خاطر محبت و بزرگی‌اش، سفره‌اش را برای کودکانی که در کنار او هستند، گسترانده است.
هر که بیتی سه چار موزون بست
کی مسلم شود به استایی
هوش مصنوعی: هر کسی که شعری با وزن و قافیه خوب بسازد، آیا می‌توان به استحکام و اعتبار او پی برد؟
وفاتش در سنه خمس و عشرین و تسعمایه بوقوع انجامید این مطلع هم از اوست :
هوش مصنوعی: او در سال 1295 هجری قمری درگذشت. این بیت نیز از آثار اوست:
بتی کاز گل بود آزار پا در گشت بستانش
چسان در دیده خواهم با وجود خار مژگانش
هوش مصنوعی: در باغی که زیبایی و لطافت گل‌ها حضور دارد، چگونه می‌توانم زیبایی او را ببینم در حالی که اشک‌هایش چون خار در چشم من فرو می‌رود؟