اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مجتث مثمن مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
از جمله سادات جنابد خراسانست و در طهارت اصل و لطافت طبع مستغنی از تحریر و بیان، گویند که انقطاع و تجردش در مرتبه ای بود که روزی امیر علیشیر بحجره ی او درآمده آن منزل را چون خاطر محزون اهل دل از متاع دنیوی خالی دید لاجرم تفقدی بخاطر آورده جمع مایحتاج او را نقد و جنس سامان و سرانجام نموده بدانجا فرستاد، میر چون بوثاق خود آمد آن اسباب و یراق را ملاحظه نمود در آن حجره را فراز کرده بحجره دیگر تحویل فرمود ؛ از شعر بفنون غزل و قصیده میل ایشان بیشتر بوده و همیشه خاطر خطیر بر مداحی اهل بیت می گماشته این ابیات از جمله غزلیات آن منبع السعادات است .
هوش مصنوعی: این شخص از خانوادههای معتبر و محترم خراسان است و از نظر نیکویی و خلوص نفس، نیاز به توصیف و شرح ندارد. گفته میشود که او در حالتی از انزوا و تجرد قرار داشت که روزی امیر علیشیر به اتاق او رفت و با دیدن آن فضای خالی و دلزده از امور دنیوی، تصمیم گرفت نیازهای او را تأمین کند و چیزهای لازم را به او ارسال کند. وقتی او امانتهای خود را دریافت کرد، آنها را به اتاق دیگری منتقل کرد. این فرد علاقه زیادی به شعر به ویژه در قالب غزل و قصیده داشت و همیشه به مدح اهل بیت اهمیت میداد. این ابیات از اشعار این شخصیت بزرگ است.
ز سینه هر نفسم آه جانگداز برآید
چو آتشی که نشیند دمی و باز برآید
هوش مصنوعی: از سینهام هر بار آهی جانسوز برمیآید، مانند آتشی که لحظهای خاموش میشود و دوباره شعلهور میگردد.
بمسجد ار بخرامی بلطف آن قد و قامت
هزار عابد صد ساله از نماز بر آید
هوش مصنوعی: اگر در مسجد با لطافت و زیبایی آن قد و قامت بگردی، صد سال عابد از نماز خود به در میآید.
اگر در گوشه غم دور از آن سیمین بدن میرم
خلل در کار عشق آید در آن روزی که من میرم
هوش مصنوعی: اگر در دوری و غم، از آن یار زیبا و دوستداشتنی دور شوم، در آن روزی که من از دنیا میروم، عشق و احساسی که باید باشد دچار مشکل خواهد شد.
بخاطر فاطر چنان میرسد که این بیت جامی که میفرماید:
هوش مصنوعی: به نظر میرسد که در این بیت، موضوع اصلی تعلیم و یادگیری مطرح شده است. گویا صحبت از آن است که فرد یا گروهی تحت آموزش و تربیت خاصی قرار گرفتهاند و این تجربه یا دانشی که به دست آوردهاند، تأثیر زیادی بر روی آنان گذاشته است. همچنین ممکن است اشاره به فرایند یادگیری و پیشرفت داشته باشد که میتواند در زمینههای مختلف فرهنگی یا اجتماعی باشد.
شهید عشق را جز من کسی ماتم نمیدارد
که خواهد ماتم من داشتن روزی که من میرم
هوش مصنوعی: کسی نمیتواند به اندازه من برای عاشق از دست رفتهام غم و اندوه بخورد، زیرا آن کسی که به مرگ من خواهد گریست، روزی خواهد آمد که من از این دنیا میروم.
بدو نسبت است، جامی اگر مضایقه کند این بیت آهی بدو عوض داده شود .
هوش مصنوعی: اگر کسی از دوستانش چیزی بگیرد و در عوض چیزی به او ندهد، باید بداند که به زودی با یک بیت شعر یا یک تأمل در دلش، این کمبود جبران خواهد شد.
خوش آنکه پهلوی هم، چون برگ های نرگس
جمعی نشسته باشند جامی در آن میانه
هوش مصنوعی: خوشحالکننده است که افرادی در کنار هم، مانند برگهای نرگس، جمع شده و در میان آنها جامی وجود داشته باشد.
این مطلع و بیت در جواب خسرو علیه الرحمه از اوست :
هوش مصنوعی: این متن به گونهای است که نشان میدهد شاعر یا نویسنده در حال پاسخگویی به خسرو، شخصیتی معروف و تاریخی، است. او در این بیت یا مطلع به بیان احساسات یا افکار خود در جواب خسرو پرداخته و نظراتش را به او منتقل میکند.
من بیدل، که از عشقت در آب و آتشم شبها
چو شمع افتاده از تاب تبم تبخاله بر لبها
هوش مصنوعی: من بیدل، کسی هستم که به خاطر عشق تو، در حالتهای غم و شوق شبها مثل شمعی که از شدت گرما ذوب شده، به خواب رفتهام و تب عشق در وجودم موج میزند.
نه صورت بر در و دیوار صورتخانه چین است
تو را دیدند خوبان و تهی کردند قالبها
هوش مصنوعی: این بیت به گونهای بیانگر زیبایی و جذابیت فردی است که به گونهای بسیار دلانگیز و خیرهکننده در نظر دیگران میآید. این شخص آنقدر زیباست که هر کسی که به او نگاه میکند، تحت تأثیر قرار میگیرد و به نوعی از خود بیخود میشود. “صورتخانه” به metaphorically اشاره به وجود انسان دارد، و این جمله نشاندهنده آن است که زیبایی واقعی به گونهای است که میتواند دیگران را از خود بیخود کند و آنها را وادار به غفلت از خود کند.