بخش ۴ - در نعت پیامبر (ص)
ز رحمت انبیا را آفریده
وز ایشان مصطفی را برگزیده
امام سیصد و شصت و شش اخبار
سپهر هر دو شش ماه ده و چار
شهشنشاه سریر ملک لولاک
سوار عرصه میدان افلاک
محمد عالم علم یقین است
محمد رحمة للعالمین است
به معنی قرةالعین دو عالم
به صورت پشت و روی نسل آدم
ز فتح مقدمش در طاق کسری
بسی کسر آمده وانگه چو کسری
همان دم آتش کفر از جهان جست
زمین از موج سیلاب بلا رست
به دارالملک سلمان آن فرومرد
زمین شهر ما این را فروبرد
گهی جبریل باشد میربارش
زمانی عنکبوتی پردهدارش
شد از شوق بنانش لاغر و زرد
قلم کو چون قمر شق قصب کرد
بنانش تیغ بر گردون کشیده
به ایمانی صف مه بردریده
کسی کو داشت در تن گوهر بد
چو تیغ انصاف او بر گردنش زد
کس را کی تواند کرد تقبیح؟
که آرد سنگ خارا را به تسبیح
کجا برده براق او منازل
خر عیسی فتد با بار در گل
خرد در کار آنکس خیره ماند
که خر با مرکب تازی دواند
اگر گوید کسی کاندر رهی خر
رود با مرکب تازی زهی خر
کلیم آنجا که معجز را بیان کرد
ده و دو چشمه از سنگی روان کرد
کجا احمد زند بر آب رنگی
کلیم آنجا بود بیآب و سنگی
کجا ساییده چترش سر بر افلاک
به جای سایه مهر افتاده بر خاک
گهی سر در گلیم فقر برده
گهی این اطلس خضرا سپرده
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ساوهسرا
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ز رحمت انبیا را آفریده
وز ایشان مصطفی را برگزیده
هوش مصنوعی: خدای رحمت، پیامبران را خلق کرده و از میان آنها، پیامبر ویژهای به نام مصطفی را برگزیده است.
امام سیصد و شصت و شش اخبار
سپهر هر دو شش ماه ده و چار
هوش مصنوعی: این بیت به تعداد سالهایی اشاره دارد که در آنها اخبار و اطلاعات جمعآوری شدهاند. همچنین به معنی تغییرات و تحولات در دو دوره ششماهه هر سال اشاره میکند، که در مجموع به دقت و تنوع اطلاعات به دست آمده اشاره دارد.
شهشنشاه سریر ملک لولاک
سوار عرصه میدان افلاک
هوش مصنوعی: پادشاه بزرگ و قدرتمند، همچون گلی زیبا و خونالود در میدان وسیع آسمانها، قرار گرفته است.
محمد عالم علم یقین است
محمد رحمة للعالمین است
هوش مصنوعی: محمد جلوهی واقعی علم و حقیقت است و او رحمت و بخشش برای تمامی جهانیان به شمار میآید.
به معنی قرةالعین دو عالم
به صورت پشت و روی نسل آدم
هوش مصنوعی: هر دو عالم در حقیقت به شکل دو طرفه نسل آدم، به زیبایی و جلوهای خاص میباشند که به انوار قرةالعین اشاره دارد.
ز فتح مقدمش در طاق کسری
بسی کسر آمده وانگه چو کسری
هوش مصنوعی: از پیروزی و ورود او به قصر کسری، خسارات و شکستهای زیادی به بار آمده است، همانطور که خود کسری نیز دچار نقصان و آسیب شده است.
همان دم آتش کفر از جهان جست
زمین از موج سیلاب بلا رست
هوش مصنوعی: در همان لحظه، آتش نفاق و کفر از دنیا رخت بربست و زمین از تلاطم و هجوم مشکلات و مصائب نجات یافت.
به دارالملک سلمان آن فرومرد
زمین شهر ما این را فروبرد
هوش مصنوعی: در شهر ما، فردی ناتوان و بیاراده در دَربار سلطنتی سلمان حضور پیدا کرده و چیزی را به او تقدیم کرد.
گهی جبریل باشد میربارش
زمانی عنکبوتی پردهدارش
هوش مصنوعی: گاهی فرشتهای مانند جبرئیل به او کمک میکند و زمانی دیگر، مانند عنکبوتی که در گوشهای پنهان شده و پردهای میافکند، به تنهایی و در سکوت عمل میکند.
شد از شوق بنانش لاغر و زرد
قلم کو چون قمر شق قصب کرد
هوش مصنوعی: از محبت و شوقی که به او دارم، به شدت لاغر و زرد شدهام. چون قلم او مانند ماهی درخشان و زیباست.
بنانش تیغ بر گردون کشیده
به ایمانی صف مه بردریده
هوش مصنوعی: دستش مانند شمشیری به آسمان کشیده شده و با ایمانی قوی، صفی را از دشمنان جدا کرده است.
کسی کو داشت در تن گوهر بد
چو تیغ انصاف او بر گردنش زد
هوش مصنوعی: کسی که در وجودش نقصی دارد، مانند گوهر بد، به سزای عمل خود میرسد و عادلانه با او برخورد میشود.
کس را کی تواند کرد تقبیح؟
که آرد سنگ خارا را به تسبیح
هوش مصنوعی: هیچکس قادر نیست دیگری را سرزنش کند، زیرا چطور ممکن است کسی که سنگ سخت و غیرقابل تغییر را به استغفاری دعوت میکند، خودش مورد قضاوت قرار گیرد؟
کجا برده براق او منازل
خر عیسی فتد با بار در گل
هوش مصنوعی: کجا رفته است آن براق (در حدیث) که در شب معراج، پیامبر را به آسمان برد، در حالی که در باران و گل و لای درخاک نمیتواند بماند.
خرد در کار آنکس خیره ماند
که خر با مرکب تازی دواند
هوش مصنوعی: عقل و درک کسی که با خر به میدان میآید، بهتزده و حیران میماند.
اگر گوید کسی کاندر رهی خر
رود با مرکب تازی زهی خر
هوش مصنوعی: اگر کسی بگوید که در راهی، بینا با مرکب تازی خود را با خر مقایسه کند، باید گفت: چه افتخاری دارد که آن شخص با یک خر باشد. در واقع، این جمله به تمایز و برتری اشاره دارد و بیان میکند که مقایسه کردن دو چیز نابرابر جالب نیست.
کلیم آنجا که معجز را بیان کرد
ده و دو چشمه از سنگی روان کرد
هوش مصنوعی: در آن مکان، کلیم (موسی) وقتی نشانههای الهی را نشان داد، دوازده چشمه آب از دل سنگی جاری ساخت.
کجا احمد زند بر آب رنگی
کلیم آنجا بود بیآب و سنگی
هوش مصنوعی: احمد در جایی که رنگ و جلوه خاصی بر آب باشد زندگی میکند، اما آن مکان بیآب و بیسنگ است.
کجا ساییده چترش سر بر افلاک
به جای سایه مهر افتاده بر خاک
هوش مصنوعی: چترش را کجا باز کرده که به افلاک رسیده، به جای سایه آفتاب بر زمین افتاده است.
گهی سر در گلیم فقر برده
گهی این اطلس خضرا سپرده
هوش مصنوعی: گاهی در وضعیتی نادربه سر میبرم که فقر است و گاهی دیگر در حالی هستم که در آغوش ثروت و رفاه قرار دارم.
حاشیه ها
1392/04/26 17:06
امین کیخا
میربار یعنی مسئول پذیرایی از باریافتگان ببینید چه لغت شگفتی است و ببینید به زبانهای دیگر ترجمه می شود یا فارسی دردانه زبانهاست