اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ساوه‌سرا
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
شنیده‌ستم که با مِجْمَر شبی شمع
پیامی کرد روشن بر سر جمع
هوش مصنوعی: شنیده‌ام که شمعی با نوری دل‌انگیز و چشم‌نواز در یک شب، پیامی را به جمعی از مردم منتقل کرد.
که ای مِجْمَر چرا هستی بر آذر
منم از تو بسی با آبروتر
هوش مصنوعی: ای مجمر، چرا اینجا هستی؟ من از تو بسیار با آبروترم.
چو از انفاس من مردم ملول است
دم گرمت همه جایْ قبول است
هوش مصنوعی: وقتی که از نفسهای من مردم به ستوه آمده‌اند، اما گرمای حضور تو در هر جا مورد پذیرش است.
نفسهای تو در دل می‌نشیند
چو از انفاسِ من دوری گزیند
در حالی که مردم از نَفَسِ من افسرده‌اند، دَمِ گرم تو همه جا پذیرفتنی است
جوابش داد مجمر کای
برادر
مرو در تاب و آبی زن
بر آذر
هوش مصنوعی: جواب او را آتشدان داد و گفت: ای برادر، در جوش و خروش نباش و آرامش را حفظ کن.
حکایات تو سرتاسر زبانیست
حدیث من همه قلبی و جانیست
هوش مصنوعی: داستان‌ها و حکایات تو تنها به زبان محدود می‌شوند، اما داستان من مربوط به دل و جانم است.
تفاوت در میان هردو آنست
که این از صدق دل، آن از زبانست
هوش مصنوعی: تفاوت بین این دو در این است که یکی ناشی از صداقت و احساس درونی است، در حالی که دیگری تنها کلمات و گفتار است.
حاشیه ها
1403/08/08 23:11
احمد خرم‌آبادی‌زاد
به استناد دو نسخه خطی مجلس به شماره 13924 و 36765، مصرع نخست بیت سوم چنین است: «چو از انفاس من مردم ملول است»
بنابراین، با بازنویسی بیت سوم به شکل «چو از انفاسِ من مردم ملول است/دمِ گرمت همه جایْ قبول است»، تناقض کنونی از بین می‌رود و معنی کل بیت می‌شود: «در حالی که مردم از نَفَسِ من افسرده‌اند، دَمِ گرم تو همه جا پذیرفتنی است». چنین معنایی با ادامه متن، یعنی پاسخ مجمر به شمع، کاملا سازگار.
*******************************
حتی آسموسن و وهمن در کار بسیار دقیق خود، «مردم» را «هر دم» دیده‌اند (به دلیل شباهت فریبنده «های میمی» با خود «میم»). دیگران نیز همگی، فریب این شباهت را خورده‌اند. انگار در روزی سرد و یخبندان، همه در یک نقطه از سراشیبی تنگ پایشان بلغزد. البته خوشبختانه وجود تفاوت در آغار مصرع اول بیت سوم در نسخه آقای وفایی («چو از انفاس»)، باعث شد این مصرع با دقت و وسواس بیشتری بررسی شود.
سلمان ساوجی