گنجور
سلمان ساوجیسلمان ساوجی

غزل شمارهٔ ۲۰۵

گفتم که خطا کردی و تدبیر نه این بود
گفتا چه توان کرد که تقدیر چنین بود
گفتم که بسی خط خطا بر تو کشیدند
گفتا همه آن بود که بر لوح جبین بود
گفتم که چرا مهر تو را ماه بگردید؟
گفتا که فلک بر من بد مهر به کین بود
گفتم که قرین بدت افکند بدین روز
گفتا که مرا بخت بد خویش قرین بود
گفتم که بسی جام تعب خوردی ازین پیش
گفتا که شفا در قدح باز پسین بود
گفتم که تو ای عمر مرا زود برفتی
گفتا که فلانی چه کنم عمر همین بود؟
گفتم که نه وقت سفرت بود چو رفتی
گفتا که مگر مصلحت وقت درین بود
غزل شمارهٔ ۲۰۴: دوشم آن گلچهره در آغوش بودغزل شمارهٔ ۲۰۶: ماهی ار ماه فلک را از کمان ابرو بود

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ساوه‌سرا

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گفتم که خطا کردی و تدبیر نه این بود
گفتا چه توان کرد که تقدیر چنین بود
هوش مصنوعی: گفتم که اشتباه کردی و باید بیشتر مراقب می‌ بودی، او پاسخ داد که چه‌ کار می‌توان کرد وقتی سرنوشت این‌گونه رقم خورده است.
گفتم که بسی خط خطا بر تو کشیدند
گفتا همه آن بود که بر لوح جبین بود
هوش مصنوعی: گفتم که اشتباهات زیادی در مورد تو کرده‌اند، او پاسخ داد که همه این‌ها مقدر شده و در سرنوشت تو نوشته شده بود.
گفتم که چرا مهر تو را ماه بگردید؟
گفتا که فلک بر من بد مهر به کین بود
هوش مصنوعی: گفتم چرا عشق تو مانند ماه در حال تغییر است؟ او پاسخ داد که ستاره‌ها نسبت به من با کینه رفتار کرده‌اند.
گفتم که قرین بدت افکند بدین روز
گفتا که مرا بخت بد خویش قرین بود
هوش مصنوعی: به او گفتم که بدی تو را به این روز انداخته، اما او پاسخ داد که بدبختی‌اش از آن خودش است و همیشه همراه او بوده است.
گفتم که بسی جام تعب خوردی ازین پیش
گفتا که شفا در قدح باز پسین بود
هوش مصنوعی: به او گفتم که قبلاً بارها از تلخی‌های زندگی نوشیدی، اما او پاسخ داد که درمان و آرامش در آخرین جرعه‌ای است که باید بنوشی.
گفتم که تو ای عمر مرا زود برفتی
گفتا که فلانی چه کنم عمر همین بود؟
هوش مصنوعی: گفتم که ای عمر چرا به سرعت گذشتی، او در پاسخ گفت: من چه کاری می‌توانم انجام دهم، عمر همین طور است و همین قدر می‌گذرد.
گفتم که نه وقت سفرت بود چو رفتی
گفتا که مگر مصلحت وقت درین بود
هوش مصنوعی: به او گفتم که الان زمان مناسبی برای رفتن نیست، اما او در پاسخ گفت که شاید در این رفتن حکمتی وجود داشته باشد.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۲۰۵ به خوانش فریبا علومی یزدی

آهنگ ها

این شعر را چه کسی در کدام آهنگ خوانده است؟

"خطا"
با صدای سالار عقیلی (آلبوم تبریز در مه)

حاشیه ها

1388/08/15 20:11
mareshtani

mesraje awale beide sowom(mehretoramh)1
---
پاسخ: «مه» به جای «ماه» وزن را خراب می‌کند.

1388/09/26 22:11
mareshtani

marabebakhshed ke bahese dardesare shoma azizan mesham. darmaurede in mesra mansuram tschenin ast(goftam ke tschera mehretora mah begerdid)1
---
پاسخ: ممنون! متوجه شدم. «ای» اضافه حذف شد.

1388/11/07 20:02
عباس مشرف رضوی

گفتم که بسی خط و خطا بر تو کشیدند
به
گفتم که بسی خط خطا بر تو کشیدند
درضمن یک بیت بسیار مهم جا افتاده است. لطفا اضافه کنید:
گفتم که قرین بدت افکند بدین روز
گفتا که مرا بخت بد خویش قرین بود
درضمن من این شعر را در یک نسخه چاپی قدیمی حافظ و منسوب به حافظ دیده بودم.
---
پاسخ: با تشکر، طبق پیشنهاد شما «خط و خطا» را با «خط خطا» جایگزین کردیم. جایگاه بیت جا افتاده را مشخص نکرده‌اید، فعلاً به آخر غزل اضافه‌اش کردیم.

1388/12/28 13:02
عباس مشرف رضوی

سپاسگزارم...
فکر می کنم بیت سوم یا چهارم..
اما قاعدتا قبل از بیت پنجم متن حاضر..
چراکه بعد از آن، معنای محتوایی غزل از توصیف تقابل کلی اختیار و جبر، به از دست رفتن عمر (بطورکلی) یا یک (مورد خاص) فقدان کسی (دوستی)، برمی گردد.
درضمن شاید قبل از بیت چهارم؛ که در آن قسمت اول به قسمت دوم متصل می شود (نوعی دم را غنیمت دانستن).
دوباره ممنون.

1388/12/28 13:02
عباس مشرف رضوی

ضمنا بهتر است "گفتم که:" به "گفتم: که" تبدیل شود.
---
پاسخ: با تشکر، مطابق توضیحات جنابعالی بیت جا افتاده را در جایگاه بیت چهارم گذاشتیم. علامتها را نیز با توجه به این که با وجود آنها هم شعر درست نشانه‌گذاری نشده بود حذف کردیم.

1390/01/21 19:03
سعید سلامات

در یک نسخه چاپی قدیمی این شعر منسوب به حافظ آمده است ، بعلاوه یک بیت اضافه در آخر شعر که اینچنین است :
گفتم که ز حافظ به چه حجت شده ای دور / گفتا که همه وقت مرا داعیه این بود

1390/01/21 19:03
سعید سلامات

بیتی دیگر از این شعر جا افتاده :
گفتم کـــه خــدا داد مــرادت بــه وصـالش
گفـــــتا که مــرادم به وصالش نه همین بود

1391/11/24 15:01
ساسان

تصور میکنم شعر به اشتباه به اسم این شاعر در اینجا درج شده و شاعر شعر حافظ است .
در جایی حتی این شعر با صدای شاملو موجود است , که در بیت آخر همان گونه که آقای سعید سلامات در بالا ذکر کردن ,
"گفتم که ز حافظ به چه حجت شده ای دور / گفتا که همه وقت مرا داعیه این بود "
را هم می خوانند .

1392/09/22 01:11
شهرام

این شعر سروده ی حضرت حافظ است!
اصلاحیه؛ گفتم که توای عمرچرازودبرفتی

1393/05/04 03:08
نعیم

در بیت ششم، اگر لزومی به گذاشتن علامت سئوال باشد، شاید بهتر باشد بعد از «چه کنم» گذاشته شود نه در آخر مصرع.

1394/06/01 21:09
رضا آفاق

من هم این شعر رو با صدای شاملو و منسوب به حافظ شنیدم.
ولی همیشه در مورد اینکه برای حافظ باشه یا نه, مشکوک بودم.

1395/02/28 20:04
روفی

به نظر بنده وزن شعر مفعولن مفاعبلن مفاعیلن فعولن است

1395/03/21 13:05
نامور

وزن شعر به طور واضح مفعولن مفاعیلن مفاعیلن فعولن است

1396/04/22 14:07
سودا

این شعر حافظ است و من در دیوان حافظ این را خواندم.و بیت آخرش به این صورت است:گفتم که ز حافظ به چه حجت شده ای دور.گفتا که همه وقت مرا داعیه این بود

1396/10/23 00:12
مجتبی

به نظرم وزن شعر (مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن) است.

1398/09/12 18:12
نازیلا

در مورد منسوب بودن این شعر به حافظ بحث بسیار است. تقریباً تمامی مصححین براین نظر اند که این شعر حافظ نیست، از آن جمله:خلخالی، غنی و قزوینی، سایه و البته بسیاری دیگر از نسخ. نسخه‌ی حافظ به تصحیح شاملو نسخه‌ی معتبر به حساب نمیآید و ایرادات بسیاری بر آن وارد است. یا این‌همه، منکر این هم نمیتوان شد که شعر در زیبایی و سبک به شعرهای حافظ پهلو میزند.

1399/04/05 14:07
م نظرزاده

به نظرم علامت سوال در شعر اضافه است.

1399/05/13 12:08
arvin

با عرض سلام و خسته نباشید
ببخشید سوالی ذهن منو درگیر کرده مگر این قطعه از حضرت بزرگ حافظ نیست؟
که در بیت اخر هم اینگونه بیان میکند:
گفتم که ز حافظ به چه حجت شده ای دور ؟
گفتا همه وقت مرا ادعیه این بود

چون من در کتابی قدیمی این شعر را از زبان حافظ خوانده ام و اخرش با بیتی که در بالا نوشتم تمام میشد لیکن چیزی که در اینجا میبینم با مشاهداتم تفاوت دارد
ممنون میشم اگر توضیح دهید.

1400/08/04 00:11
علی

وزن شعر

_ _ 0 / 0 _ _ 0 / 0 _ _ 0 / 0 _ _

مَفعولُ مَفاعیلُ مَفاعیلُ فَعولُن

یا

_ _ 0 0 / _ _ 0 0 / _ _ 0 0 / _ _

مُستَفعَلُ مُستَفعَلُ مُستَفعَلُ فَعْلُن

می‌باشد

1400/12/04 15:03
عرشیا غلامی

سلام وزن این شعر به نادرستی رمل مثمن مخبون محذوف یا همان فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن ذکر شده است در صورتی که وزن صحیح شعر به صورت هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف است یا همان مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن یا به بیانی دیگر مستفعل مستفعل مستفعل مستف و شعر هم ویژگی ذوبحرین بودن را ندارد که بتوان وزن درج شده در سایت را به آن منسوب کرد.