سلیم تهرانیشمارهٔ ۶۶۷
زاهد بنای سست ورع را خراب گیر
بگذار سبحه از کف و جام شراب گیر
از باده گرم ساز نفس را و بعد ازان
دریوزه کن چو لاله و آتش ز آب گیر
جز آنچه داده اند به هرکس، ازو مخواه
از شمع روشنایی و از گل گلاب گیر
از خاک راه عشق به دست آر سرمه ای
میل زری ز هر مژه چون آفتاب گیر
از کاهلی به دام تو عنقا شده شکار
بر قصد صعوه ساز کمین و عقاب گیر
بر خصم دستبرد حریفان چنین کنند
بیدار شو شبی و جهان را به خواب گیر
ما طایران عرصه ی گلزار آتشیم
دامی به راه ما نه و مرغ کباب گیر
از ما چو کوهسار سؤالی که می کنی
خاموش باش و گفته ی خود را جواب گیر
ضایع مکن درین چمن اوقات خویش را
گل چیده ایم ما، تو بیا و گلاب گیر
هرگاه خواستی، نتوان خورد می سلیم
ساغر به روز ابر [و] شب ماهتاب گیر
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
زاهد بنای سست ورع را خراب گیر
بگذار سبحه از کف و جام شراب گیر
هوش مصنوعی: ای زاهد، پایههای سست و ظاهری دین را خراب کن، بهتر است دست از تسبیح برداری و پیمانهای از شراب بگیری.
از باده گرم ساز نفس را و بعد ازان
دریوزه کن چو لاله و آتش ز آب گیر
هوش مصنوعی: نفس خود را با نوشیدنی گرم تازه کن و پس از آن، مانند لاله، دست نیاز به سوی آتش دراز کن تا از آب به دست آوری.
جز آنچه داده اند به هرکس، ازو مخواه
از شمع روشنایی و از گل گلاب گیر
هوش مصنوعی: از آنچه به هر کسی دادهاند، چیزی بیشتر از او نخواه. مانند شمع که فقط نور میدهد و گل که فقط عطرش را میدهد، به اندازهء خودشان از آنها بهره ببر.
از خاک راه عشق به دست آر سرمه ای
میل زری ز هر مژه چون آفتاب گیر
هوش مصنوعی: از خاک عشق، سرمهای بساز و از هر مژهات، طلایی چون خورشید بگیر.
از کاهلی به دام تو عنقا شده شکار
بر قصد صعوه ساز کمین و عقاب گیر
هوش مصنوعی: به خاطر تنبلی، شکار در دام تو گرفتار شده و در کمین پرندهای با ارادهای قوی و هوشیار نشستهای.
بر خصم دستبرد حریفان چنین کنند
بیدار شو شبی و جهان را به خواب گیر
هوش مصنوعی: وقتی حریفان بر دشمن یورش میبرند، به خود بیا و در دل شب، دنیا را به خواب فرو ببر.
ما طایران عرصه ی گلزار آتشیم
دامی به راه ما نه و مرغ کباب گیر
هوش مصنوعی: ما مانند پرندگانی هستیم که در گلزار آتشین پرواز میکنیم. هیچ مانعی نباید در مسیر ما باشد که ما را به دام بیندازد و گرفتار کند.
از ما چو کوهسار سؤالی که می کنی
خاموش باش و گفته ی خود را جواب گیر
هوش مصنوعی: اگر سوالی از ما میکنی، مانند کوهسار خود را آرام نگهدار و به پاسخهای خودت توجه کن.
ضایع مکن درین چمن اوقات خویش را
گل چیده ایم ما، تو بیا و گلاب گیر
هوش مصنوعی: در این باغ، زمان خود را هدر نده؛ ما گلهای زیبایی چیدهایم. تو هم بیا و از عطرشان بهرهمند شو.
هرگاه خواستی، نتوان خورد می سلیم
ساغر به روز ابر [و] شب ماهتاب گیر
هوش مصنوعی: هر وقت که خواستی، نمیتوانی به می شفاف و صاف دسترسی پیدا کنی. در روزهای ابری و شبهای ماهتاب، فرصت مناسب را غنیمت شمار.