شمارهٔ ۶۴۰
از غم هرکسی این سوخته تن می لرزد
تیشه بر کوه زنی، خانه ی من می لرزد
دلم از ناله ی مرغان چمن می لرزد
هرکه فریاد کند، پیکر من می لرزد
نفس باد خزان در تو اثر کرده مگر؟
سخت آواز تو ای مرغ چمن می لرزد
جوهر جرأت هر دل ز زبان معلوم است
دلو در چاه چو خالی ست، رسن می لرزد
بس که رسوایی ام آورده قیامت به سرش
چون بری نام مرا، خاک وطن می لرزد
جنبش لاله و گل نیست ز تأثیر صبا
که ز رشک رخت اعضای چمن می لرزد
جامه چون عاریت است آگه ازو باید بود
جان بیچاره ازان بر سر تن می لرزد
پیش او کشته شدن را سببی نیست سلیم
دل چو سیماب ازان در بر من می لرزد
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
از غم هرکسی این سوخته تن می لرزد
تیشه بر کوه زنی، خانه ی من می لرزد
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که هرگاه کسی در درد و رنجی باشد، تأثیر آن به دیگران نیز میرسد. در واقع، آدمی که با غم دیگری مواجه است، خود را در حال لرزیدن و ناآرامی مییابد. در عین حال، با اشاره به کوه، نشان میدهد که حتی در برابر قویترین و پایدارترین چیزها، مثل کوه، اثرات این غم و رنج وجود دارد و انکارناپذیر است. در نهایت، این حس به خانه و دل شخص منتقل میشود و همهچیز در زندگی او به لرزه میافتد.
دلم از ناله ی مرغان چمن می لرزد
هرکه فریاد کند، پیکر من می لرزد
هوش مصنوعی: دل من به خاطر ناله و گریه پرندگان در چمن دچار تزلزل و ناراحتی میشود. هر کسی که فریاد بزند، احساسات من نیز تحت تأثیر آن قرار میگیرد و مضطرب میشود.
نفس باد خزان در تو اثر کرده مگر؟
سخت آواز تو ای مرغ چمن می لرزد
هوش مصنوعی: آیا باد خزان بر روی تو تأثیر گذاشته است؟ صدای تو ای پرنده چمن چنان قوی است که لرزه به اندام میآورد.
جوهر جرأت هر دل ز زبان معلوم است
دلو در چاه چو خالی ست، رسن می لرزد
هوش مصنوعی: شجاعت و دلیر بودن هر کسی از حرفهای او مشخص میشود. وقتی که دلو در چاه خالی است، سیمهایی که آن را نگه میدارند به لرزه درمیآیند.
بس که رسوایی ام آورده قیامت به سرش
چون بری نام مرا، خاک وطن می لرزد
هوش مصنوعی: چقدر رسوایی من به پا کرده که وقتی نامم را میبرند، سرزمینم به لرزه میافتد.
جنبش لاله و گل نیست ز تأثیر صبا
که ز رشک رخت اعضای چمن می لرزد
هوش مصنوعی: حرکت لاله و گل فقط به خاطر تاثیر نسیم نیست، بلکه به خاطر زیبایی توست که باعث میشود اعضای باغ به لرزه درآیند.
جامه چون عاریت است آگه ازو باید بود
جان بیچاره ازان بر سر تن می لرزد
هوش مصنوعی: این شعر به ما میگوید که زندگی و دنیای مادی مانند لباسی است که به ما قرض داده شده است. بنابراین، باید از آن آگاه و محتاط باشیم. در واقع، وجود انسان بسیار ارزشمندتر از این ظواهر است و روح انسان با تهدیدهایی مواجه است که موجب نگرانی و تزلزل میشود.
پیش او کشته شدن را سببی نیست سلیم
دل چو سیماب ازان در بر من می لرزد
هوش مصنوعی: در نزد او، کشته شدن اهمیتی ندارد، چون دل صادق و پاکی دارد که مانند جیوه در وجودم میلرزد.