سلیم تهرانیشمارهٔ ۵۴۱
چون گل ز پاره ی دلم اسباب داده اند
چون لاله ز آتش جگرم آب داده اند
خواهد بهانه از پی خون ریختن، مگر
تیغ ترا ز دیده ی من آب داده اند؟
زحمت مکش که کس نتواند به جور کشت
ما را که سخت جانی سیماب داده اند
قطع نظر ز طاعت حق، سجده کردنی ست
این طاق ابرویی که به محراب داده اند
خال تو همچو حلقه ی زلف تو دلرباست
این دانه را ز چشمه ی دام آب داده اند
بیهوده نیست روی به صحرا اگر نهند
دیوانگان که خانه به سیلاب داده اند
ساحل غبار بود ز خاطر سلیم رفت
تا راه ما به حلقه ی گرداب داده اند
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
چون گل ز پاره ی دلم اسباب داده اند
چون لاله ز آتش جگرم آب داده اند
هوش مصنوعی: به خاطر درد و غم درونم، همچون گل زیبای وجودم را تزیین کردهاند و مانند لاله، شعلههای آتش درونم به آنها آب داده است.
خواهد بهانه از پی خون ریختن، مگر
تیغ ترا ز دیده ی من آب داده اند؟
هوش مصنوعی: آیا برای کشتن من بهانهای نیاز داری؟ آیا تیغ تو از چشمان من آبی گرفته است که به دنبال خون من هستی؟
زحمت مکش که کس نتواند به جور کشت
ما را که سخت جانی سیماب داده اند
هوش مصنوعی: زحمت نکش، زیرا هیچکس نمیتواند به ما ظلم کند، چرا که ما به روحیهای مقاوم و پایدار مانند جیوه تجهیز شدهایم.
قطع نظر ز طاعت حق، سجده کردنی ست
این طاق ابرویی که به محراب داده اند
هوش مصنوعی: این عبارت به زیبایی توصیف میکند که با وجود تمام فرمانها و عبادتها، زیبایی و جذابیت ابروهای کسی که در محراب نماز حضور دارد، به قدری چشمنواز است که باعث سجده و احترام میشود. در واقع، تأکید بر این است که زیبایی طبیعی و جذابیت ظاهری میتواند توجه افراد را به خود جلب کند و حتی در برابر جلال و عظمت عبادت کارخانهای قرار بگیرد.
خال تو همچو حلقه ی زلف تو دلرباست
این دانه را ز چشمه ی دام آب داده اند
هوش مصنوعی: نقطهی سرخی که بر روی چهرهات است به زیبایی و جلوهی موهای بافتات میماند و این دانه (نقطه) را از چشمهی محبت و دلربایی سیراب کردهاند.
بیهوده نیست روی به صحرا اگر نهند
دیوانگان که خانه به سیلاب داده اند
هوش مصنوعی: اگر دیوانگان به صحرا روی میآورند، بیدلیل نیست، چرا که آنها خانههایشان را به خاطر سیلاب از دست دادهاند.
ساحل غبار بود ز خاطر سلیم رفت
تا راه ما به حلقه ی گرداب داده اند
هوش مصنوعی: ساحل پر از غبار بود و سلیم به خاطر رفتن به سوی ما، راهش به گردابی تنگ افتاده است.