اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
رشکم ز گفتگوی تو خاموش میکند
نامت نمیبرم که دلم گوش میکند
هوش مصنوعی: وقتی با تو صحبت میکنم، حسادت به من اجازه نمیدهد که نامت را ببرم، زیرا دلم بیاختیار به شنیدن مینشیند.
آیینه را وصال تو خوش روی داده است
عشرت همیشه رند نمدپوش میکند
هوش مصنوعی: آیینه به خاطر وصالت، زیبایی را تجربه کرده و همیشه آن رند خوشسیمای مَندیلپوش، شادی و خوشی را به نمایش میگذارد.
بال هما به شهپر مصرع نمیرسد
دولت ازان طلب که سخن گوش میکند
هوش مصنوعی: هر که به سخن گوش میسپرد و با شوق و دقت به پیامها و گفتارها توجه میکند، به جایگاه و موفقیتهای بیشتری خواهد رسید. در واقع، دستیابی به سعادت و موفقیت نیازمند توجه و درک درست از کلمات و مفاهیم است.
صورت نبست در دل ما کینهٔ کسی
آیینه هر چه دید، فراموش میکند
در دل ما کینه کسی وجود ندارد همانطور که آیینه هرتصویری را فراموش میکند.
خواهد سلیم چید گلی از وصال او
خمیازه سخت خدمت آغوش میکند
هوش مصنوعی: خواهد سلیم از عشق او گلی بچیند، در حالی که به شدت در آغوشش خمیازه میکشد و در خدمت اوست.
حاشیه ها
سلیم تهرانی از شاعران طراز اول سبک هندی محسوب میشود که شاید بیش از هر شاعر دیگری از اصطلاحات عامیانه در شعرش استفاده کرده است که دلیل آن هم حضور مستمر او همراه با عامۀ مردم در قهوهخانهها ( که مرکز تجمع شاعران و برگزاری محافل ادبی در عهد صفوی است) بوده باشد
کم لطفیِ پادشاهان سلسله صفوی به شاعرانِ درباری و مداح سبب گرایش این شاعران به حضور در جمع مردم و رونق شدید ادبیات و مخصوصا شعر و شاعری در میان عامۀ مردم شد و همین موضوع باعث راه یافتن اصطلاحات عامیانۀ در زبان شعر شد که قبلاً کمتر مجال ورود به آن را داشت.
در این میان اما سلیم از دیگر شاعران سبک هندی گام را فراتر گذاشته است و با تتبعی در دیوان او میتوان به علاقه بیش از حد سلیم به استفاده از اصلاحات عامیانه در غزلیاتش پی برد که همین مسئله موجب نمکین شدن اشعار او شده است
ابیات زیادی از سلیم به ضرب المثل تبدیل شده است از جمله این بیت:
صورت نبست در دل ما کینۀ کسی
آیینه هر چه دید فراموش میکند