گنجور

شمارهٔ ۴۵۲

ز بس اندیشه از آشوب ملک جم، نگین دارد
همیشه نقره خنگ خویش را در زیر زین دارد
جهان سامان خود را عیب پوش ناقصان سازد
ندارد دست هرکس را که بینی آستین دارد
سمندروار بر دریای آتش می زند خود را
ز مکتوبم کبوتر گرچه بال کاغذین دارد
فکنده چین بر ابرو از برای زیب حسن او را
دل ما شکوه ای گر دارد از نقاش چین دارد
گهی نالم، گهی گریم، گهی سوزم، گهی میرم
زمانه بی توام گر زنده دارد، این چنین دارد
سزد گر لاف همچشمی به شاهان می زند دهقان
سلیمان خود است آن کو نگین واری زمین دارد
نهد هر کس سلیم از مهر دستی بر دل ریشم
چو نیکو بنگرم، نیشی نهان در آستین دارد

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ز بس اندیشه از آشوب ملک جم، نگین دارد
همیشه نقره خنگ خویش را در زیر زین دارد
هوش مصنوعی: از آن‌جا که همیشه در فکر مشکلات و آشفتگی‌های حکومت جم هستم، به همین دلیل، نقره‌ای بی‌ارزش را در زیر زین اسب خود نگه‌داری می‌کنم.
جهان سامان خود را عیب پوش ناقصان سازد
ندارد دست هرکس را که بینی آستین دارد
هوش مصنوعی: این دنیا به گونه‌ای است که نقص‌های خود را با ماست‌مالی و پنهان‌کاری می‌پوشاند. هیچ‌کس نمی‌تواند دستش را بشناسد، فقط کافی است که آستین او را ببینی.
سمندروار بر دریای آتش می زند خود را
ز مکتوبم کبوتر گرچه بال کاغذین دارد
هوش مصنوعی: شخصی همچون اسب تندرو بر روی دریای آتش حرکت می‌کند و از نوشته‌ام پرواز می‌کند، هرچند که کبوتر من بال‌هایی از کاغذ دارد.
فکنده چین بر ابرو از برای زیب حسن او را
دل ما شکوه ای گر دارد از نقاش چین دارد
هوش مصنوعی: چین ابروان او به زیبایی‌اش افزوده است و اگر دل ما از این زیبایی شکایت دارد، باید بدانیم که آن نقاشی که این ابرو را نقش زده، در واقع باعث این زیبایی شده است.
گهی نالم، گهی گریم، گهی سوزم، گهی میرم
زمانه بی توام گر زنده دارد، این چنین دارد
هوش مصنوعی: گاهی از دل شکستگی ناله می‌کنم، گاهی اشک می‌ریزم، گاهی در آتش عشق می‌سوزم و گاهی بی‌تابی می‌کنم. زمانه بی تو اگر مرا زنده نگه دارد، این درد و رنج را هم تاب می‌آورم.
سزد گر لاف همچشمی به شاهان می زند دهقان
سلیمان خود است آن کو نگین واری زمین دارد
هوش مصنوعی: بایسته است که دهقان با افتخار همچون شاهان سخن بگوید، زیرا او نیز همچون سلیمان، صاحب گوهری است که زمین او را دارا است.
نهد هر کس سلیم از مهر دستی بر دل ریشم
چو نیکو بنگرم، نیشی نهان در آستین دارد
هوش مصنوعی: هر کسی که با محبت و خوبی به من نزدیک شود، در دل زخمی از ستم دارد، زیرا اگر به دقت نگاه کنم، در پس ظاهر زیبا، نیشی پنهان وجود دارد.