سلیم تهرانیشمارهٔ ۳۷۹
آن کس که ز آسوده دلی رنگ برآرد
گر شیشه گذارد به بغل، سنگ برآرد
نقصان ز نم اشک نباشد دل ما را
از آب خود آیینه کجا زنگ برآرد؟
چون لاله، سیه خانه شود چشمه ی آتش
زان آه که مجنون ز دل تنگ برآرد
فریاد ز محرومی بلبل که رخ او
نگذاشت که یک گل به چمن رنگ برآرد
مشکل که کسی زنده بماند به دو عالم
مژگان تو چون تیغ پی جنگ برآرد
آسان نتوان برد سلیم از کف ما دل
دیوانه نخواهد ز بغل سنگ برآرد
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
آن کس که ز آسوده دلی رنگ برآرد
گر شیشه گذارد به بغل، سنگ برآرد
هوش مصنوعی: کسی که با خیالی راحت و آرامش زندگی می‌کند، اگر شیشه‌ای را در بغل بگیرد، می‌تواند از آن سنگی بسازد. این یعنی او از هر چیزی که در دست دارد، حتی چیزهای ظریف و شکننده، می‌تواند استفاده‌ای مثبت یا اثرگذار بکند.
نقصان ز نم اشک نباشد دل ما را
از آب خود آیینه کجا زنگ برآرد؟
هوش مصنوعی: دل ما به خاطر اشک‌های خود ناقص نیست؛ بلکه مانند آینه است که اگر با آب پاک نشود، زنگ نمی‌زند. به بیان دیگر، وجود درد و اندوه هم نمی‌تواند دل را آلوده کند، اگر خود را با محبت و پاکی تازه کنیم.
چون لاله، سیه خانه شود چشمه ی آتش
زان آه که مجنون ز دل تنگ برآرد
هوش مصنوعی: وقتی که لاله در دلم غمگین و سیاه می‌شود، چشمه‌ای از آتش برمی‌خیزد و این آهی است که مجنون از دل تنگش برمی‌آورد.
فریاد ز محرومی بلبل که رخ او
نگذاشت که یک گل به چمن رنگ برآرد
هوش مصنوعی: بلبل از آنچه که به او داده نشده است، فریاد می‌زند؛ زیرا زیبایی او مانع شده که حتی یک گل در چمن رنگ بگیرد و شکوفا شود.
مشکل که کسی زنده بماند به دو عالم
مژگان تو چون تیغ پی جنگ برآرد
هوش مصنوعی: مشکل است که کسی بتواند در دو جهان زنده بماند، زیرا چشمان تو مانند شمشیر در میدان جنگ ما را مجروح می‌کند.
آسان نتوان برد سلیم از کف ما دل
دیوانه نخواهد ز بغل سنگ برآرد
هوش مصنوعی: عشق و محبت واقعی به سادگی به دست نمی‌آید. کسی که دلش دیوانه شده، نمی‌تواند به راحتی از آن جدا شود و مانند سنگی محکم و بی‌احساس رفتار کند.